VÀNG HỜI
THEO thủ tục, người ta thường gọi lão là ông Biện vì con lão tên là
Biện. Cũng có người gọi lão là ông Hù, vì lão có tính hay rên. Ngồi đâu,
đứng đâu hay làm gì, lão cũng rên lên hù hù như người bị sốt rét, tuy lão
không đau ốm gì cả. Về sau này, cái tên của lão lại được ghép thành đôi lứa
với một tiếng tĩnh tự nó làm giảm mất một phần lớn cái giá trị con người
lão. Cái tên ghép độc địa ấy là ông Biện khùng.
Lão Biện ở một mình trong một cái trại – thật ra là một túp lều nhỏ –
giữa một cái gò hoang vắng, hẻo lánh, cách biệt hẳn với thôn xóm. Lão
sống cuộc đời đơn độc ấy với một con chó vàng, hai mái gà và ba con vịt
mái. Hai mái gà ăn quanh quẩn trong nhà, trong vườn rồi cứ đẻ mãi ra. Ba
con vịt lội xuống đồng, xuống suối, ăn no, tắm mát rồi cũng đẻ mãi ra.
Nhưng dù gà hay vịt, lão Biện cũng không ăn qua một con nào, một quả
trứng nào. Gà thì lão vừa gầy vừa bán. Trứng lão cũng bán. Giá trứng vịt
bao giờ cũng được định cao hơn trứng gà, vì theo lão, nó lớn thì phải bổ
hơn. Lão Biện sống lẻ loi được như vậy là nhờ lão rất giỏi. Người làng ai
cũng phục cái tài làm lụng của lão. Cặm cà, cặm cục một thân một mình
như vậy, nhưng lão BIện lại phở được rất nhiều đất hoang, phá rẫy, đốt rẫy.
Lão làm cái gì trúng cái nấy. Lão cắm sắn xuống, củ sắn dài bằng cán
xuổng. Lão cắm dây khoai xuống, củ khoai to bằng bình vôi. Lão tỉa bắp,
trái nào trái nấy to bằng cánh tay. Vật ngang của lão rất nhiều. Lão lại mang
xuống làng đổi lúa, đổi gạo. Công việc làm ăn, lề lối sinh lợi cũng như cái
cách định giá trứng của lão, người làng không ai chê trách vào đâu được.
Họ khen lão giỏi. Và những người dân ở miền sơn cước này, vốn quen tính
so đo lợi hại, lại giàu tính tiết kiệm, đều đồng tình với lão là trứng vịt thì
phải bổ và đắt hơn trứng gà. Nhưng đã thế thì tại sao lão Biện lại được gọi
là ông Biện khùng ?
