HAI MƯƠI NĂM SAU - Trang 384

- Chuyện ở Armentières ấy mà, - D Artagnan khẽ nói.
- Chuyện ở Armentières nào nhỉ? - Porthos hỏi.
- Milady…
- A! Phải rồi, - Porthos nói, - tôi quên bẵng đi mất rồi.
Arthos nhìn anh bằng con mắt sâu xa và hỏi:
- Cậu đã quên chuyện ấy rồi ư?
- Thực tình, - Porthos đáp, - chuyện ấy cũng xa xôi lắm rồi.
- Điều ấy chẳng đè nặng lên lương tâm cậu hay sao?
- Quả là không! - Porthos nói.
- Thế, còn cậu, Aramis?…
- Ấy thỉnh thoảng tôi cũng có nghĩ đến, nhưng giống như một trong những
điều khó xử nó có tính cách giúp cho sự nghị luận nhiều hơn.
- Còn cậu thì sao, d Artagnan?
- Tôi thú thật là khi nào nghĩ lại thời kỳ khủng khiếp ấy, tôi chỉ nhớ đến kỷ
niệm về tấm thân lạnh giá của bà Bonacieux tội nghiệp mà thôi. Đúng,
đúng, biết bao lần tôi thương tiếc nạn nhân, nhưng không bao giờ hối hận
đối với kẻ ám sát nàng.
Arthos lắc đầu, vẻ hoài nghi.
- Anh hãy nhớ rằng, - Aramis nói, - nếu như anh chấp nhận công lý của
Trời và sự tham gia của nó vào các việc ở trên đời này, thì người đàn bà ấy
đã bị trừng phạt theo ỷ Chúa. Chúng ta chỉ là nhưng công cụ, có thế thôi.
- Thế còn sự tự do ý chí thì sao, Aramis?
- Quan toà làm gì nào? Ông ta có tự do ý chí của mình và kết tội mà chẳng
sợ hãi gì. Đao phủ làm gì nào? Hắn làm chủ cánh tay của hắn và chém mà
không ân hận.
- Đao phủ… - Arthos lẩm bẩm.
Và người ta trông thấy anh dừng lại ở một kỷ niệm.
- Tôi biết là chuyện ấy kinh hoàng thật, - D Artagnan nói - nhưng khi nghĩ
rằng chúng ta đã giết những người Anh, những người dân thành La
Rochelle, bọn Tây Ban Nha, Rochelais cả người Pháp nữa, họ chẳng làm
điều gì ác nào khác ngoài việc nhằm bắn chúng ta nhưng bắn hụt họ chẳng
có điều sai lầm nào khác ngoài việc chạm kiếm với chúng ta và không kịp