HAI MƯƠI NĂM SAU - Trang 400

"Thưa Đức ông, như vậy thật là gấp bách, tôi cần phải biết sự thể ra sao về
những sở kiến của nước Pháp. Lợi ích của nước Pháp và nước Anh dù rằng
được lái theo những hướng trái ngược, nhưng lại gần nhau hơn là người ta
có thể tưởng. Nước Anh cần có sự yên tĩnh nội bộ để hoàn tất việc loại trừ
ông vua của mình; nước Pháp cần sự yên tĩnh đó để củng cố ngai vàng của
ông vua non trẻ, các ông cũng như chúng tôi cần đến nền hoà bình nội tại
ấy mà chúng ta có thể đạt tới nhờ sức mạnh của chính phủ chúng ta.
Những cuộc tranh chấp của ngài với nghị viện, những mối bất hoà âm ỉ của
ngài với các hoàng thân, họ hôm nay chiến đấu vì ngài và ngày mai sẽ
chiến đấu chống lại ngài, lòng kiên nhẫn của dân chúng được chỉ huy bởi
ông chủ giáo, ông chủ tịch Blancmensnil và ông tham nghị Broussel, cuối
cùng tất cả sự hỗn loạn ấy trải qua những bậc thang khác nhau của quốc
gia buộc ngài phải xem xét với tinh thần lo ngại về một cuộc chiến tranh có
thể xảy ra với nước ngoài. Bởi vì khi ấy nước Anh phấn khích cuồng nhiệt
vì những tư tưởng mới có thể sẽ liên minh với Tây Ban Nha, nước này vốn
đang thèm thuồng sự liên minh ấy. Cho nên, thưa Đức ông, biết rõ tính
thận trọng của ngài và lập trường hoàn toàn cá nhân của ngài mà những
biến cố đã tạo nên như ngài, nay tôi thiết nghĩ ngài sẽ cho rằng tốt hơn hết
là tập trung lưc lượng của mình vào nội bộ vương quốc Pháp và để mặc
Chính phủ mới của nước Anh với lực lượng của họ. Sự trung lập ấy chi cốt
để tách xa vua Charles khỏi lãnh thổ Pháp, và không giúp đỡ cả về vũ khí,
tiền bạc hay quân đội cho cái ông vua hoàn toàn xa lạ với quí quốc kia.
Bức thư của tôi như vậy là hoàn toàn bí mật, và cũng vì thế mà tôi gửi tới
ngài qua tay một người tâm phúc tin cẩn; bức thư sẽ đi trước, bằng một
tinh thần mà Các hạ sẽ lường ra, những biện pháp mà tôi sẽ áp dụng tuỳ
theo các sự kiện diễn biến.
Olivier Cromwell nghĩ rằng tốt hơn hết là bày tỏ lẽ phải với một đầu óc
thông minh như Madarim hơn là với một bà hoàng hậu chắc chắn hơn
đáng khâm phục về tính kiên nghị nhưng lại quá qui phục những thành kiến
hão huyền về dòng dõi và về quyền lực thần linh.
- Xin kính chào Đức ông. Nếu trong mười lăm ngày mà tôi không nhận
được trả lời thì tôi sẽ coi như bức thư của tôi vô hiệu.