núi, hai bên đối nhau như cửa ải, làm cửa cho tàu thuyền ra vào. Trực
tiếp dưới hòn núi chính (chủ phong), có miếu Bản Đầu công; phía tả
miếu chừng một trăm bước, có một suối đá, nước trong và ngọt, người
trong thôn ra đó múc uống. Đàn ông đàn bà đến suối tắm rửa suốt
ngày, không khi nào vắng. Sách Tục ký chép rằng: “Dân ưa tắm”, thực
quả đúng chẳng sai. Dưới chân núi, một bãi cát bằng phẳng hình bán
nguyệt. Có rải rác chừng non trăm chiếc nhà gianh. Trừ những người
già cả và trẻ con, có chừng 300 tráng đinh, dân nội tịch, sanh nhai
bằng hai nghề đánh cá và hái củi. Cá mắm bay mùi hôi, nhà nào cũng
vậy.
Núi toàn đá, cây cối rậm rạp, hoa quả khắp núi, làm đồ ăn cho
chim chuột và mục đồng. Ngôi miếu cũng khá rộng lớn, thần rất
thiêng. Thuyền bè qua lại đều lên cầu cúng. Ta khiến Cai xã mở khóa
cửa, người theo hầu thắp hương; xem thần tượng, đọc phong hàm, mới
biết miếu thờ Hán Phục Ba tướng quân, người trong nước tôn xưng
thụy hiệu làm Bản Đầu công vậy. Kéo màn xem thần tượng, thấy rất
nho nhã phong lưu. Mộc Loan thất kinh nói rằng: “Người trong mộng
tôi thấy đêm trước, giống hệt tượng này vậy”. Mới nhớ ra, Giới tử
thư148 là sách của Phục Ba làm. Ngài cởi dây da đưa cho, là lấy nghĩa
“Bội vi”149. Thần báo mộng rõ ràng, cho biết nhơn duyên còn nên
hoãn lại, năm nay chắc chẳng được về vậy. Có một tấm bảng phấn treo
ở vách tường, trên có khắc một bài thơ thất ngôn của Từ Phu Viễn,
chữ bị bụi mờ, chùi ra còn đọc được. Bài thơ rất hay. Ta cũng bắt
chước làm một bài viết lên vách như sau.
Sóng xao cuộn cuộn, đá nham nham,
Hán tướng đền thờ đỉnh núi lam.
Giới hạn từ xưa non rẽ cỏ,
Bắc Nam nay thấy biển giăng buồm.
Gẫm trong thần mộng câu “tam phục”,
Báo trước ngày về thư một hòm.
Nghìn thuở oai linh lưu tượng cũ,
Trời thu bóng xế nước An Nam.
