Parapine không thế dửng dưng trước những chuyện ấy. Còn Gustave
ngồi nghe chúng tôi nói cũng thấy tỉnh ra. Mồm há hốc, cái gáy to bè vươn
thẳng ra như anh ta phải kéo một chiếc xe. Quả thật là đã nhiều năm nay, từ
thời còn là sinh viên, tôi chưa hề thấy Parapine nhiều lời đến thế. Tất cả
những gì xẩy ra hôm ấy đã làm cho ông say sưa ngây ngất. Muốn sao thì
chúng tôi cũng đành phải ra về.
Chúng tôi đưa Mandamour về cùng, và cả Sophie. Chốc chốc cô lại
ôm chầm lấy tôi và người cô tràn đầy sức mạnh của cả lo âu lẫn tình âu
yếm, tràn đầy trong tim, trong khắp cả, không chút e lệ. Người tôi như căng
thêm sức sống do cô truyền sang. Tôi đâm ra lúng túng, đấy không phải cái
sức sống của mình, cái tôi cần là sức sống của chính mình để một ngày nào
đó sẽ được chết thật tài tình, như Robinson. Tôi không có thì giờ để phí
phạm vào những trò giả dối. Bắt tay vào việc thôi! tôi tự nhủ. Nhưng không
được!
Cô không muốn ngay cả việc tôi quay lại để nhìn cái xác ấy một lần
nữa. Vậy là tôi đi mà không quay lại. “Đóng cửa lại!”, tấm biển viết thế rồi.
Parapine vẫn còn khát. Có lẽ do nói, nói quá nhiều đối với ông. Đi qua một
quán giải khát bên bờ sông đào, chúng tôi gõ một lúc khá lâu vào cánh cửa
chớp. Cảnh vật làm tôi nhớ lại con đường ở thị xã Noirceur hồi đang chiến
tranh
. Cũng một ánh lửa le lói trên khung cửa sẵn sàng tắt ngóm. Rồi
thì chủ quán cũng đích thân ra mở cửa cho chúng tôi. Lão chưa hay biết gì
về những việc vừa xẩy ra. Chính chúng tôi kể kết cho lão nghe và cả những
tin về tấm thảm kịch. Gustave gọi đó là “Tấn thảm kịch tình yêu”.
Quán rượu bên sông đào này thường mở cửa trước lúc hửng sáng để
đón khách là các thủy thủ. Cửa cống từ từ mở vào lúc tàn đêm. Rồi tất cả
mọi vật đều bừng tỉnh và cảnh lao động lại bắt đầu. Các bến sông cũng hiện
rõ dần, cũng thức dậy ở hai bên mé nước. Cảnh lao động ló dần từ bóng tối.
Ta lại bắt đầu thấy được tất cả, thật đơn giản, thật khó nhọc.
Chỗ này là những chiếc cần cẩu, chỗ kia là các hàng giậu rào quanh
các công trường, và trên con đường phía xa những con người từ xa hơn nữa
đang đi tới. Từng đám nhỏ rét cóng run rẩy lẫn vào buổi sớm u ám mù
