Tôi đã dò biết được rằng cả quãng đầu cuộc đời lão đắm mình vào các
cuộc đua ngựa, mỗi năm cũng phải vài lần giập sườn. Hai cẳng giò lão
cũng vì gãy đi gãy lại mà hai cái bắp chân đã bị teo đi, lão lục cục lào quào
như đi chân gỗ. Lom khom trong chiếc áo choàng quá khổ dưới trời mưa,
trông lão giống như cái bóng ma của một con ngựa đua.
Cũng cần lưu ý rằng, hồi đầu của cái việc làm quái gở này, tức là
khoảng tháng tám, sang tháng chín, lắm khi hàng giờ, cũng có khi suốt cả
ngày, nhiều đoạn đường, nhiều xó rừng đã trở thành chốn ẩn náu của những
người mang án tù... Bọn tôi để mặc họ xáp lại gần, cứ mặc họ có ảo tưởng
gần như được sống yên ổn mà nhấm nháp cho đến hết hộp đồ hộp với mẩu
bánh của mình, không bị ám ảnh bởi cái cảm giác rằng đây có thể là hộp đồ
hộp cuối cùng trong đời họ. Nhưng từ tháng mười trở đi thì chẳng còn được
những giây phút tạm yên như thế nữa. Từng loạt đạn, cả đại bác và súng
thường, đan xen vào nhau, liên tiếp dội xuống như những trận mưa đá mỗi
lúc một thêm dầy đặc, biến dần thành những trận bão đạn. Khiến cho cái
mà người ta cố tìm cách tránh né thì nó lại cứ hiện sờ sờ ra trước mắt và chỉ
còn thấy có nó mà thôi: đó là cái chết của chính mình.
Lại nói đến đêm tối. Hồi đầu thì ai cũng sờ sợ, nhưng bây giờ đêm lại
có vẻ hiền lành hơn ngày. Chúng tôi chỉ ngóng chờ cho trời mau tối. Vì ban
đêm, chúng nó có bắn thì cũng không dễ gì trúng như ban ngày. Mà cũng
chỉ có sự khác biệt này là đáng kể thôi.
Thật khó mà đạt tới được cái bản chất, ngay cả bản chất cuộc chiến
tranh này, vì cái thói ngông cuồng là dai dẳng lắm.
Những chú mèo bị lửa đốt đến đít thì cuối cùng cũng đành phải lao
xuống nước.
Ban đêm, đây đó, người ta rời khỏi tổ trong chốc lát để tận hưởng
những khoảnh khắc như cái thời yên bình đáng yêu, cái thời đã không còn
có thể tin được là có nữa, cái thời mà tất cả đều hiền hòa, chẳng phải lo
lắng đến hậu quả, biết bao nhiêu việc được hoàn tất, mọi cái đều trở nên phi
thường, đều thích thú tuyệt vời. Thật là một thời nhung lụa, cái thời thanh
bình đó...
