được hết bùn, kẹt trong những đống rác, loanh quanh những đường mòn
nơi những đứa con gái còn nhỏ tuổi đã sớm tinh ranh láu lỉnh, trốn học ra
kiếm từ mấy kẻ cuồng dâm nào đó lấy hai mươi xu (một quan), vài lát
khoai rán và cả bệnh lậu nữa. Xứ sở của điện ảnh tiền phong, nơi các đồ lót
bẩn đầu độc cả những cành cây và tất cả mọi cây rau xà lách đều đẫm nước
đái những tối thứ bẩy. Trong lĩnh vực của mình, suốt mấy tháng thực hành
chuyên khoa vừa qua, tôi chưa đạt được kỳ công nào. Mà mình thì rất rất
cần những kỳ công. Nhưng các khách bệnh của tôi lại chẳng cần biết tôi có
lập được hay không những kỳ công, mà ngược lại, họ dựa vào cái bệnh lao
ấy để có thể thoát từ nỗi khổ tuyệt đối mà họ luôn luôn phải ngụp lặn sang
nỗi khổ tương đối nhờ khoản trợ cấp ít ỏi của chính phủ. Họ giữ cho đờm
dãi luôn luôn mang dương tính suốt từ chiến tranh đến giờ. Họ gầy nhom vì
sốt lại còn vì ăn ít, nôn ọe nhiều, nốc lắm vang và vẫn phải lao động, ba
ngày thì một ngày lao động, thật thế. Hy vọng vào trợ cấp ám ảnh họ cả thể
xác lẫn tâm hồn. Một ngày nào đó, trợ cấp có thể đến với họ như một ân
huệ, miễn là họ còn đủ sức mà chờ đợi thêm một ít trước lúc sức cùng lực
tận. Sẽ không hiểu được thế nào là khắc khoải chờ mong chừng nào anh
chưa được quan sát những người nghèo chờ mong khắc khoải món trợ cấp
mà họ hy vọng.
Chiều chiều và suốt nhiều tuần, họ qua đó để hy vọng, ở ngay cửa,
ngay, thềm cái phòng y tế khốn khổ của tôi, kệ trời mưa ở bên ngoài, họ
khuấy lên những niềm hy vọng về những phần trăm, những khát khao đờm
dãi được chứng thực mang vi trùng lao, những đờm dãi thực sự, “trăm phần
trăm” là đờm dãi ho lao. Còn việc chữa bệnh thế nào thì hãy để đấy, nhận
được phần trợ cấp như hy vọng đã, tất nhiên họ cũng nghĩ đến chữa bệnh,
nhưng nghĩ chừng nào thôi, không bằng khát vọng được hưởng trợ cấp, dù
là trợ cấp tí xíu, bất kể điều kiện ra sao họ cũng sướng đến hoa mắt lên rồi.
Trong đầu óc họ không còn có gì khác, ngoài nỗi ước mong đó, một nỗi
ước mong ngoan cường, tối hậu, mà những mong muốn nhỏ bé khác cho
đến cả cái chết nữa đối với họ sẽ chỉ còn là thứ yếu, chỉ là một rủi ro thể
thao không hơn không kém. Cái chết bất quá chỉ là chuyện vài giờ, có khi
chỉ vài phút, còn trợ cấp cũng giống như nỗi khổ, nó kéo dài cả đời mình.
