2
Trong năm 1995 mới đây, tờ tuần báo Pháp L’Evènement du Jeudi
cùng Đài Phát thanh và Trung tâm văn hóa Pompidou ở Paris đã tổ chức
một cuộc trưng cầu ý kiến, có hơn một nghìn người thuộc nhiều tầng lớp xã
hội, nhiều giới, nhiều lứa tuổi khác nhau tham gia, để chọn lấy Mười cuốn
sách hay nhất trong văn học Pháp cho thế hệ năm 2000. Kết quả là,
cuốn Hành trình đến tận cùng đêm tối được xếp thứ hai, sau cuốn Đi tìm
thời gian đã mất của Marcel Proust, nhưng đứng trên các tác phẩm xưa nay
nổi tiếng của Albert Camus, André Malraux, Marguerite Yourcenar hay
Jean- Paul Sartre...
Trước khi đi sâu vào Hành trình đến tận cùng đêm tối, ta điểm qua
một số tác phẩm khác của Céline, như trên vừa kể.
Sau thời gian sống ở châu Phi và ở Mỹ, năm 1928, Céline về nước làm
thầy thuốc ở Clichy. Bốn năm sau khi cuốn sách đầu tiên đó của ông ra đời
và được tặng ngay Giải thưởng văn học, năm 1936, cuốn thứ hai, Cái chết
bán chịu, đưa người đọc trở lại thời niên thiếu của tác giả. Qua các chương
sách, người ta thấy được những diễn biến trong cuộc đời chàng trai
Ferdinand, vật lộn với thời đại mình - nước Pháp và nước Anh trước Chiến
tranh thế giới thứ nhất - và với chuyện học hành; rồi một chuỗi những
chuyện trong gia đình, trong cuộc đời phiêu bạt, chuyện làm ăn, chuyện
học tập cần cù, và dĩ nhiên cả chuyện trai gái dâm bôn... Lớn lên trong cảnh
ngột ngạt của gia đình, Ferdinand chỉ còn biết trông cậy vào bà ngoại
Caroline và cậu Édouard. Ông này không ngừng đem lòng tin và lòng nhân
ái cứu vớt Ferdinand khỏi những cơn bối rối. Trong khi bố mẹ ngày càng
lao vào đủ thứ chuyện kiếm chác và bắt con cùng phải ghé vai với mình, rồi
ép Ferdinand bỏ học chứ đi học nghề, thực ra chỉ là một chú bé đầu sai,
chạy hàng, đóng gói, bỏ mối, và sau đó đi làm thợ, làm thư ký sở tư. Cuộc
đời Ferdinand còn phải chứng kiến lắm chuyện bi hài. Như chuyện mụ vợ
ông giám đốc nọ cắm sừng lên đầu chồng rồi tự sát; chuyện bịp bợm của
một kẻ mạo nhận nhà phát minh khoa học bị lật mặt nạ cũng tự nã đạn vào
đầu...
