Năm 1957, khi cuốn Từ lâu đài đến lâu đài ra đời, nhiều người đã
nghĩ rằng có thể đặt tựa đề là Tận cùng đêm tối, coi như phần nối tiếp cuốn
sách chúng ta đang đọc. Thông qua những diễn biến ở ba tòa lâu đài ông
từng sống, Céline mô tả những tâm trạng đau đớn, xáo trộn bởi Chiến
tranh, Hận thù và Nghèo khổ. Một lâu đài ở Sigmaringen (Đức), sống cùng
Pétain và các bộ trưởng trong chính phủ bù nhìn Pháp lúc bấy giờ, một cái
khác ở Đan Mạch, nơi ông bị giam giữ trong mười tám tháng, sau đó bị đưa
về giam ở một trang trại hoang phế; và cuối cùng ở Meudon, nơi mà các
con bệnh cũng nghèo kiết xác như ông thầy cứu chữa họ.
Xin nói rõ thêm, Sigmaringen là một thành phố của Đức trên sông
Danube, d bang Baden Wurtemberg. Năm 1944-45, Pétain, quốc trưởng bù
nhìn Pháp, ẩn náu ở đây, tuy trụ sở chính thức vẫn ở Vichy. Dưới ngòi bút
của Céline, Sigmaringen được lấy làm nền cho một câu chuyện cổ tích
trong đó có đủ cả thần tiên lẫn phù thủy, nhưng thần tiên thì ít mà phù thủy
thì vô thiên lủng. Với một sự hài hước hào phóng, ông vẽ ra dáng vẻ những
tên Đức phát xít hoảng hốt lo sợ cái khối lục địa châu Âu treo lơ lửng sẵn
sàng chụp xuống đầu chúng; còn các bộ trưởng của ngụy quyền Vichy thì
chẳng chút quyền hành, đến bản thân Pétain cũng đang nơm nớp đợi ngày
bị điệu ra trước Tòa đại hình.
Văn học Pháp hiện đại đánh giá Hành trình đến tận cùng đêm tối, Cái
chết bán chịu và Từ lâu đài đến lâu đài là ba tác phẩm lớn nhất của Céline.
Nhiều từ điển bách khoa Pháp đặt Hành trình đến tận cùng đêm tối ngang
với các tác phẩm văn học kinh điển và thường dành một mục từ riêng cho
tác phẩm; ngay cả từ điển bách khoa Le Petit Larousse (1995) tuy cho rằng
tác phẩm đã “được viết với một văn phong méo mó, tràn ngập những lộng
ngôn”, nhưng cũng phải thừa nhận “tác phẩm đã ảnh hưởng sâu sắc đến văn
học Pháp hiện đại”. Đây là một trong những cuốn sách hiếm hoi vừa ra mắt
đã lập tức trở thành một sự kiện lịch sử văn học. Céline đã dựa vào thứ
ngôn ngữ truyền khẩu và bình dân mà văn học Pháp đã không biết đến suốt
ba thế kỷ, để kịch liệt tố cáo thực trạng xã hội, từ đó tạo ra một sức mạnh
chưa từng có và dùng nó để đặt một nghi vấn siêu hình về con người và
thân phận làm người.
