HÀNH TRÌNH TRÍ THỨC CỦA KARL MARX - Trang 20

chứng vô thần, hay với những quan điểm về kinh tế, chính trị, chiến lược
đường lối đấu tranh…mà chỉ giới hạn vào một điểm này thôi: tìm hiểu điều
mà chúng tôi gọi là “Dự phóng nền tảng của Mác”
Dự phóng này là một ý hướng nhằm giải thoát con người, toàn thể
nhân loại, do đó bao hàm tính chất nhân bản. Ở nguồn gốc, khởi điểm của
chủ nghĩa Mác là một nhận thức, và hơn nũa là một tình tự về con người bị
“vong thân” trong chế độ tư bản. Nói “con người” chứ không nói riêng
con người vô sản. Vì trong chế độ tư bản không những người vô sản bị
“vong thân” mà cả người trưởng giả, tư bản cũng bị vong thân. Nói về sự
vong thân của con người trong chế độ tư bản, Mác viết: “Đó là sự thua
thiệt hoàn toàn của con người”.
Vậy vấn đề là tìm hiểu “dự phóng nền tảng” của Mác đã đưa Mác đến
chỗ thiết lập những chủ nghĩa duy vật vô thần như thế nào và tại sao. Vì
đã hẳn không thể hiểu được những chủ nghĩa, những quan niệm và những
đường lối tranh đấu của Mác nếu không ngược dòng trở về nguồn gốc
những chủ nghĩa, quan điểm, đường lối, đó là dự phóng nền tảng của Mác.
Ngoài “dự phóng nền tảng”, còn lối nhìn độc đáo của Mác nghĩa là một
cách đặt vấn đề, một phương pháp phân tích, giải quyết vấn đề. Thiết tưởng
đó là hai điều then chốt, như chìa khóa mở cửa đưa vào việc tìm hiểu
những chủ nghĩa, lý thuyết Mác chủ trương. Nhưng nếu có những điểm
không đồng ý với Mác thì nguồn gốc cũng ở tại những điều mà chúng tôi
gọi là lưỡng tính của chủ nghĩa Mác, nghĩa là những mâu thuẫn, hàm hồ
giữa dự phóng nền tảng, phương pháp phân tách với những chủ trương
quan điểm, đường lối, chủ nghĩa.
Tuy nhiên, không thể tìm hiểu và nhận định về mác-xít mà lại bỏ qua
cuộc đời và con người Mác. Vì ở nơi Mác, nhận thức gắn liền với tranh
đấu, hay nói cách khác, chính Mác đã gắn liền cuộc đời của mình vào
những mục tiêu tranh đấu mà Mác đã nhận thức và tin tưởng là chân lý.
Do đó, tìm hiểu cuộc đời Mác là tìm hiểu chủ nghĩa Mác, phong trào
cộng-sản. Và đó là một cuộc đời đáng phục. Người ta có thể không đồng ý
về điểm nọ điểm kia trong những chủ trương lý thuyết của Mác, nhưng khi
đọc đời sống của Mác, nhìn con người Mác sống và tranh đấu, không thể