HÀNH TRÌNH TRÍ THỨC CỦA KARL MARX - Trang 24

là giá trị sư phạm của một giáo huấn bằng chính cuộc đời của mình. Tìm
hiểu đời sống của Mác, là tìm hiểu những thái độ cụ thể của Mác trước
thời cuộc, những thái độ cư xử, đối phó hay lãnh đạo của người sáng lập ra
chủ nghĩa Mác; đó là những bài học rút từ kinh nghiệm sống động của vị
sáng lập để có thể nhận định thế nào là một thái độ đích thực của một
người mác xít trước vấn đề nhận thức, trong việc cư xử với các đồng chí,
lãnh đạo phong trào v.v...
Nói cách khác, tìm hiểu Mác, là tìm hiểu đời sống của một người
mác xít, một người cộng sản gương mẫu. Biết được những thái độ của Mác
và nếu đem đối chiếu với thái độ của những đồ đệ, người ta sẽ có thể ngạc
nhiên khi thấy đôi khi thái độ của đồ đệ không phù hợp với thái độ của vị
thầy trước cùng một hoàn cảnh, một trường hợp tương tự.
Chính vì thế mà người ta thấy nhiều người tự xưng là đồ đệ của
Mác, hình như ít để ý đến chính cuộc đời của Mác mà chỉ nghiên cứu mác
xít qua sách vở tư tưởng, đôi khi lại chỉ qua sách vở, tư tưởng trích dẫn và
giới thiệu theo lăng kính của một người khác. Người ta in nhiều tác phẩm
của Mác, chú thích bình giảng tư tưởng, nhưng hình như ít chú trọng xuất
bản những cuốn giới thiệu chính đời sống của Mác.
Phải chăng vì sợ lộ tẩy những thái độ cụ thể mâu thuẫn với thái độ
của Mác, mà người ta không muốn chú trọng tới việc giới thiệu, trình bày
cuộc đời Mác như một bài học sống thực, một chỉ đạo linh động?
Khi nói thái độ cụ thể của Mác, không nên hiểu là thái độ thực tiễn
tách rời khỏi đường lối, nhận định lý thuyết, mà là dựa vào đường lối, lý
thuyết, xuất phát từ những nguyên tắc lý thuyết và phản ảnh những
nguyên tắc đó. Chính vì thế mà những thái độ cụ thể của Mác vừa mặc một
giả trị sư phạm, gương mẫu, vừa có một tầm quan trọng thuyết lý. Đặc
điểm của chủ nghĩa Mác là “tri hành” hợp nhất. Hoạt động gắn liền với lý
thuyết và lý thuyết chỉ đạo hành động. Do đó tiêu chuẩn phê phán của mác
xít là: Hành động và hiệu nghiệm. Vấn đề không phải là có lý thuyết hay,
nguyên tắc đẹp, nhưng là thiết thực lý thuyết và nguyên tắc có được thực
hiện trong tác phong tổ chức, chế lập, trong những tương quan giữa người
với người hay không.