• Chú thích •
Các chính khách Pháp thuộc đủ mọi khuynh hướng, từ xã hội cho đến
bảo hoàng, phát xít.
Tác giả chơi chữ:
“balle” trong tiếng Pháp vừa chỉ những quả bóng dùng khi quay xổ số vừa
có nghĩa là viên đạn.
Nguyên bản là “légion d’horreur”, tác giả nói
trại từ “légion d’honneur” là Bắc đẩu bội tinh, một huân chương cao quý
của Chính phủ Pháp. “Horreur” có nghĩa là “nỗi kinh sợ”.
Tức
Jacopo Robusti (1518-1594), họa sĩ người Ý, thời Phục hưng.
Botticelli (1445-1510), họa sĩ người Ý, một trong những họa sĩ nổi tiếng
nhất thời Phục hưng.
Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571-
1610), họa sĩ nổi tiếng người Ý. Ông theo chủ nghĩa tự nhiên và chủ nghĩa
hiện thực.
Jerome Bosch (1450-1516), họa sĩ nổi tiếng người Hà Lan.
Bức tranh khỏa thân nữ nổi tiếng của Gustave Courbet, được vẽ năm
1866.
Joseph Joffre (1852-1931), thống chế Pháp gốc Catalan, tổng
tham mưu trưởng quân đội Pháp từ 1914 đến 1916 trong Thế chiến thứ
nhất, người đã lập công lớn trong chiến thắng của Liên minh trận Marne,
được phong thống chế Pháp vào năm 1916.
1951), nhà quân sự, nhà ngoại giao và chính trị gia người Pháp, thường
được gọi là thống chế Pétain, là thủ tướng trong chính phủ Vichy từ năm
1940 đến năm 1944.
Robert Georges Nivelle (1856-1924), sĩ quan
pháo binh người Pháp và trở thành tổng tham mưu trưởng quân đội Pháp
trong Thế chiến thứ nhất từ năm 1916 đến năm 1917.
Gallieni (1849-1916), nhà quân sự người Pháp, được phong thống chế năm
1921, sau khi mất.
Erich Ludendorff (1865-1937), một tướng lĩnh và
chiến lược gia quân sự quan trọng của Đế quốc Đức. Ông được xem là nhà
lãnh đạo tiêu biểu nhất của Đức trong Thế chiến thứ nhất, trở thành vị anh
hùng chiến tranh của nước Đức thời đó.
Mikhail Koutouzov (1745-
1813), vị tướng quân đội người Nga, thời Sa hoàng Alexandre đệ nhất.
Nhân vật thanh tra trong tác phẩm Những người khốn khổ của Victor
