khỏi tâm lý chán nản đó hay chưa (như trò chuyện với bạn bè, tìm đến
chuyên viên chăm sóc sức khỏe hay thầy lang) thì ông giãy nảy: “Tôi vừa
mất con lạc đà. Dĩ nhiên là tôi nên buồn. Có vấn đề gì để giải quyết đâu.”
Cũng tồn tại tác động tâm lý tại nơi làm việc: Đối mặt với rủi ro (không chỉ
rủi ro về thu nhập mà còn rủi ro về sự sống còn hay bệnh tật) có thể khiến
chúng ta lo lắng, dẫn đến căng thẳng và chán chường. Các triệu chứng của
chứng trầm cảm thường phổ biến hơn ở người nghèo. Stress làm giảm khả
năng tập trung, kết quả là làm giảm năng suất lao động. Đặc biệt, người ta
tìm thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa tình trạng nghèo đói và nồng độ cortisol
sản sinh trong cơ thể, một chỉ báo chứng tỏ bạn bị stress. Ngược lại, nồng độ
cortisol sẽ giảm xuống khi các hộ gia đình nhận được trợ giúp. Chẳng hạn,
con em của những gia đình được hưởng lợi từ chương trình PROGRESA,
chương trình chuyển tiền mặt hỗ trợ ở Mexico, được ghi nhận là có nồng độ
cortisol thấp hơn nhiều so với những em mà cha mẹ không tham gia chương
trình. Phát hiện này quan trọng vì trong thực tế cortisol trực tiếp làm suy yếu
năng lực nhận thức và khả năng đưa ra quyết định. Nồng độ cortisol sản sinh
khi bị stress gây tác động đến nhiều phần của bộ não, chẳng hạn phần vỏ não
trước trán, vùng hạch hạnh nhân và vùng đồi hải mã, vốn rất quan trọng đối
với chức năng nhận thức. Đặc biệt phần võ não trước trán có vai trò quyết
định trong việc kìm hãm phản ứng xung lực. Vì thế cho nên, chẳng có gì
ngạc nhiên khi những đối tượng thí nghiệm khi bị đặt vào hoàn cảnh căng
thẳng nhân tạo trong phòng thí nghiệm, thường sẽ mất khả năng đưa ra
quyết định hợp lý về mặt kinh tế nếu phải đối mặt với nhiều lựa chọn khác
nhau.
PHÒNG NGỪA RỦI RO
Người nghèo có thể làm gì để đương đầu với rủi ro? Khi tiền lương hay thu
nhập sụt giảm, phản ứng thường tình của họ là cố gắng làm việc nhiều hơn.
Nhưng việc này đôi khi là tự mình hại thân. Nếu tất cả những người lao
