Trong suốt 2 tiếng đồng hồ tại cửa hàng, chúng tôi chỉ thấy 2 khách hàng.
Một người mua một điếu thuốc lá, người còn lại mua vài cây nhang. Rõ
ràng, gia tăng dự trữ hàng hóa dù chỉ một chút sẽ đem lại lợi nhuận biên
khổng lồ, đặc biệt nếu hộ gia đình này dự trữ những mặt hàng mà các cửa
hàng khác trong làng không cung cấp. Tuy nhiên lợi nhuận gộp lại quá thấp:
Doanh số bán như thế không đáng để ngồi cả ngày trông cửa hàng.
Có thể bắt gặp vô số cửa hàng như trên ở các nước đang phát triển, trong các
ngôi làng hay hàng ngàn ngõ ngách ở các thành phố lớn, tất cả đều đang
buôn bán với số lượng mặt hàng vô cùng nghèo nàn. Thực tế này cũng đúng
với những người bán hoa quả rong, bán dừa và những sạp bán đồ ăn uống lặt
vặt. Đi dọc con đường chính của khu ổ chuột lớn nhất thị trấn Guntur vào
lúc 9 giờ sáng, người ta khó có thể bỏ qua cảnh tượng những người phụ nữ
xếp hàng rồng rắn bán dosa, một loại bánh tráng cuốn làm từ gạo và đậu
lăng, được mệnh danh là món croissant điểm tâm của khu vực Nam Á.
Người ta bán món bánh phết tương cay được gói trong giấy báo hoặc lá
chuối này với giá 1 rupi (khoảng 5 xu). Theo tính toán của chúng tôi, cứ sáu
nhà thì có một người bán bánh dosa. Kết quả là rất nhiều lúc những người
phụ nữ này phải ngồi chờ khách tới mua bánh. Giá như có thể nhập ba quầy
bán bánh dosa lại thành một và tạo công ăn việc làm khác cho những người
còn lại thì hẳn họ đã kiếm được nhiều tiền hơn.
Đây là nghịch lý người nghèo thường gặp phải khi kinh doanh: Họ nhiệt
tình, tháo vát, xoay xở mưu sinh gần như từ bàn tay trắng. Nhưng phần lớn
công sức bỏ ra đều đổ vào những hoạt động kinh doanh vô cùng nhỏ lẻ và
hoàn toàn không khác biệt so với rất nhiều những mô hình tương tự xung
quanh. Kết quả là người nghèo khó có cơ hội kiếm tiền vừa đủ sống. Những
người sấy cát khô sáng tạo trong câu chuyện ở Mumbai phát hiện thấy cơ
hội sinh lời từ những nguồn tài nguyên sẵn có quanh họ: một chút thời gian
rảnh và cát trên bờ biển. Nhưng điều mà chú của người doanh nhân nọ
không nhận ra là dù những người phụ nữ nghèo ấy có khéo xoay xở đến đâu
đi nữa thì lợi nhuận thu về từ việc sấy cát cũng gần như không đáng kể.
