Quy mô quá nhỏ bé của những hoạt động kinh doanh kiểu này lý giải tại sao
lợi nhuận gộp thường rất thấp dù lợi nhuận biên cao. Từ đó nảy sinh một
vấn đề mới mẻ khác. Lợi nhuận biên cao đồng nghĩa với dễ gia tăng lợi
nhuận gộp - chỉ cần đầu tư nhiều tiền hơn là được. Vậy thì tại sao những cơ
sở kinh doanh nhỏ bé này vẫn không thể tăng trưởng nhanh chóng?
Chúng ta đã biết một phần câu trả lời: hầu hết các cơ sở kinh doanh kiểu này
không thể vay mượn nhiều và thường phải vay với chi phí đắt đỏ. Nhưng đó
không phải là toàn bộ lý do. Thứ nhất, như đã thấy, mặc dù có hàng triệu
người vay tín dụng vi mô nhưng vẫn còn rất nhiều người có cơ hội nhưng
quyết định không vay. Ben Sedan là một ví dụ. Việc kinh doanh chăn nuôi
bò của ông có thể phát triển nhờ tín dụng vi mô, nhưng ông quyết định
không vay vốn. Hay tại Hyderabad, có rất nhiều tổ chức cho vay nhỏ cạnh
tranh lẫn nhau nhưng tỉ lệ đăng ký vay tín dụng vi mô chỉ dừng ở mức 27%
nhóm đối tượng đủ điều kiện vay vốn, và chỉ 21% người kinh doanh nhỏ có
vay vốn tín dụng.
Ngoài ra, nếu không vay mượn thì người ta vẫn có thể tiết kiệm, chẳng hạn
gia đình có cửa hàng buôn bán ở Gulbarga. Họ sống với chỉ khoảng 2 đô la
Mỹ/ngày/người. Tại thành phố Hyderabad gần đó, dữ liệu chúng tôi thu
được đã cho thấy rằng những người với mức tiêu dùng này chi tiêu khoảng
10% chi phí mỗi tháng cho chăm sóc sức khỏe, còn những người sống với
chưa tới 99 xu/ngày thì chi dùng khoảng 6,3%. Nếu thay vì chi thêm 3,7%
ngân sách cho chăm sóc sức khỏe, người bán quán nói trên đầu tư khoản tiền
này để phát triển kho hàng của mình thì sau một năm dự trữ sẽ tăng gấp đôi.
Hoặc nếu gia đình cắt giảm hoàn toàn bia rượu, thuốc lá và dành dụm
khoảng 3% chi tiêu trên đầu người mỗi ngày thì sau khoảng 15 tháng dự trữ
cũng sẽ tăng gấp đôi. Tại sao họ không làm như vậy?
Thử nghiệm tại Sri Lanka là ví dụ ấn tượng minh họa cho luận điểm “nguồn
cung vốn không phải là rào cản duy nhất khi mở rộng kinh doanh”. Quay trở
lại câu chuyện những người kinh doanh nhận được 250 đô la Mỹ. Tỉ suất lợi
nhuận trên mỗi đồng đô la đầu tư cao hơn bất kỳ hãng kinh doanh thành
