hiệu quả; nhưng nếu người ta kinh doanh yếu kém vì thiếu nhiệt tình chứ
không phải thiếu kiến thức thì chẳng đáng ngạc nhiên khi việc hỗ trợ đào tạo
không giúp ích được nhiều. Ở Cộng hòa Dominic, một chương trình đào tạo
khác được tiến hành song song chương trình đào tạo thông thường. Người ta
áp dụng một chương trình giản lược hướng dẫn chủ doanh nghiệp tập trung
vào những “kinh nghiệm” đơn giản (chẳng hạn như tách bạch chi phí kinh
doanh và chi tiêu gia đình, tự trả lương cố định cho bản thân).
nữa chương trình thông thường không hiệu quả, nhưng những mẹo kinh
doanh đơn giản lại giúp tăng lợi nhuận. Có thể vì người ta sẵn sàng đón
nhận chia sẻ về kinh nghiệm, và vì thực sự những mẹo nhỏ đó giúp cuộc
sống của người ta đơn giản hơn, chứ không đòi hỏi khả năng về đầu óc như
những chương trình huấn luyện thông thường.
Cùng với nhiều kết quả nghiên cứu khác, bằng chứng trên đây khiến chúng
tôi thực sự nghi ngờ quan điểm cho rằng mỗi người chủ kinh doanh quy mô
nhỏ là một “doanh nhân” bẩm sinh, xét theo định nghĩa chung của thuật ngữ
này. Doanh nhân là người mà hoạt động kinh doanh có tiềm năng phát triển,
là người có thể chấp nhận rủi ro, lao động hăng say và nỗ lực hết sức mình
bất chấp vô vàn khó khăn. Chúng tôi không có ý cho rằng không có doanh
nhân giỏi giang trong số những người nghèo - chúng tôi đã gặp gỡ rất nhiều
người tài ba. Nhưng cũng còn rất nhiều người kinh doanh nhưng tương lai
mịt mù, bó hẹp trong quy mô nhỏ và không hề sinh lời.
Mua một chỗ làm
Điều này ngay lập tức đặt ra câu hỏi: Vậy thì vì sao rất nhiều người nghèo
vẫn cứ lao vào làm ăn kinh doanh? Chúng tôi tìm thấy câu trả lời từ vợ
chồng trẻ Pak Awan đến từ Cica Das, khu ổ chuột ở Bandung, Indonesia. Họ
mở một cửa hàng nhỏ với mặt bằng là một căn phòng tại nhà cha mẹ của
người chồng. Pak Awan là thợ xây thời vụ nhưng rất ít khi được thuê mướn.
Mùa hè năm 2008 khi gặp chúng tôi, Pak Awan đã thất nghiệp hai tháng
liền. Với hai đứa con nhỏ, gia đình anh cần thêm thu nhập nên người vợ phải
tìm việc làm. Cô muốn được làm việc trong nhà máy nhưng không đủ
