cả những điều tưởng chừng là thông thường nhất, thì chúng ta sẽ không chỉ
xây dựng được một tập hợp chính sách hiệu quả mà còn có thể hiểu rõ hơn
tại sao người nghèo sống theo cách họ đang sống. Với hành trang là sự
thông hiểu đầy kiên nhẫn ấy, chúng ta sẽ có thể nhìn ra đâu là bẫy nghèo
thực sự và biết phải cung cấp cho người nghèo phương tiện gì để thoát bẫy.
Chúng tôi không có gì nhiều để trình bày về các chính sách vĩ mô hay cải
cách thể chế, nhưng hãy nhớ, đừng đong đếm theo kiểu kinh doanh sòng
phẳng: Thay đổi nhỏ vẫn có thể đem lại hiệu quả to lớn. Thuốc xổ giun
không phải đề tài thời thượng gì hấp dẫn gì, nhưng những trẻ em Kenya
được điều trị giun tại trường trong hai năm, thay vì một năm (với tổng chi
phí khoảng 1,36 đô la Mỹ cho mỗi trẻ/năm) khi trưởng thành sẽ có thu nhập
cao hơn 20% mỗi năm, tức là khoảng 3,269 đô la Mỹ cả đời. Hiệu quả có
thể không cao đến thế nếu việc xổ giun trở nên phổ biến. Những trẻ em may
mắn được xổ giun sẽ lấy mất công việc của những em khác. Nhưng nếu thử
làm một phép tính, lưu ý rằng tỉ lệ tăng trưởng tính trên đầu người cao nhất
ở Kenya gần đây là 4,5% trong thời kỳ 2006-2008. Nếu có thể đẩy đòn bẩy
chính sách vĩ mô để khiến tỉ lệ tăng trưởng chưa từng có này lặp lại lần nữa,
thì sẽ mất đến bốn năm để tăng thu nhập bình quân lên 20%. Và rốt cuộc
đâu ai có cái đòn bẩy thần kỳ đó.
Chúng ta cũng không có đòn bẩy nào đảm bảo loại trừ được đói nghèo,
nhưng một khi chúng ta chấp nhận sự thật thì vấn đề chỉ là thời gian. Nghèo
đói đã song hành với chúng ta hàng ngàn năm qua; nếu phải đợi thêm 50
năm hay 100 năm nữa để giải quyết đói nghèo thì cũng phải vậy thôi. Ít ra
chúng ta sẽ không còn giả vờ là có một giải pháp gì đó, mà thay vào đó cùng
chung tay với hàng triệu người hảo tâm trên toàn thế giới - những viên chức
được dân bầu, giáo viên và các nhân viên phi chính phủ, giới học giả và các
doanh nhân - trên hành trình tìm tới vô vàn những ý tưởng lớn nhỏ mà cuối
cùng sẽ đưa chúng ta đến một thế giới không còn ai phải sống dưới mức 99
xu/ngày.
