chúng tôi. Năm ngày không ăn không uống mà vẫn phải làm việc; ba ngàn
người khác ngã ra chết và những người còn sống cũng không hơn gì. Đến
ngày thứ sáu, chúng tôi khóc như trẻ con trước khẩu phần bánh mì. Do đó
anh hiểu rằng tại sao tôi không ngăn được khỏi buồn cười khi tôi thấy anh
tỏ ra bồn chồn. Và suy cho cùng, nếu chúng ta nằm trong khối, chúng ta có
lẽ đang nói lảm nhảm về các chuyện Giáng Sinh và chuyện đó sẽ làm ta
buồn lòng thêm. Ở đây, chúng bắt ta hít thở một ít không khí trong lành, có
lẽ như thế tốt hơn.
Ông ta đã bị bắt ngay sau “vụ Anschluss”, bởi vì, là một thương gia, ông
đã từ chối treo một bức hình Hitler trong cửa tiệm. Ông ta trạc tuổi 40 và
không có ý niệm chính trị nào rõ rệt, có thể liệt ông vào nhóm Xã hội -
Công giáo. Do tính tò mò tôi hỏi ông về bọn Đức:
- Phải, người ta có thể tận diệt cả bọn SS một cách có ý thức, mà không
sợ trời phạt. Nhưng nhìn bọn Kapo thì bọn Đức không phải luôn luôn xấu.
Lại còn có bọn Ba Lan, Bỉ, Pháp và nếu chúng ta coi bọn SS là kiểu mẫu
của sự xấu xa, thì tôi có thể đảm bảo với anh là xứ nào cũng có đấy, và Đức
quốc có nhiều hơn, thế thôi! Tôi đã học lịch sử, triết học thật nhiều, tôi mà
biết nhiều chuyện, và ở xứ tôi, chúng tôi yêu tự do và đời sống đẹp cũng
như ở Pháp vậy. Thế thì liệu anh có thể giải thích cho tôi biết tại sao tại Áo,
tỷ lệ số người gia nhập đảng Quốc Xã lại cao hơn tại Đức không? Thế giới
có lẽ chưa biết được chuyện đó, nhưng đó là sự thật chính xác. Vì chính
những người Áo ấy, 15 ngày trước khi Hitler xâm phạm vào bờ cõi chúng
tôi lại tuyên bố, trong một cuộc trưng cầu dân ý với một đa số 85% rằng họ
ủng hộ một nền độc lập hoàn toàn. Tôi biết rằng anh không thể giải thích
được, và tôi cũng vậy, nhưng tôi rất phật ý vì tất cả người đồng hương của
tôi, và chán ngán nhiều chuyện. Nếu lại được thấy tự do tôi sẽ kính trọng tất
cả những người hoạt động cho nghiệp đoàn và các tổ chức phục vụ quần
chúng để giáo hóa quần chúng, như thần thánh! Họ kiên nhẫn biết bao!
Ông ta còn nói với tôi về Vienne, về các du khách Pháp, rất đông người
hàng năm mang một bó hoa đông thảo đến nhà thờ Capucins, nơi giữ di hài
của Quận Công Reichstad!
. Người Pháp phần đông có khuynh hướng
cộng hòa, anh nói thêm, nhưng họ tôn kính truyền thống ấy.
