ngồi theo từng phe phái chính trị. Nguyễn Ái Quốc ngồi cùng phái cánh tả
do Marcel Cachin năng nổ lãnh đạo.
Các đại biểu bắt tay vào thảo luận chủ đề chính của hội nghị ngay hôm
ấy để đưa ra quyết định có hay không tham gia Quốc tế Cộng sản III. Là
người châu Á duy nhất, mặc một bộ đồ sẫm màu quá khổ so với vóc dáng
gầy của mình, Nguyễn Ái Quốc dường như lạc lõng trong hàng trăm người
châu Âu râu ria xồm xoàm. Ngay lập tức ông làm xôn xao trong hội nghị.
Ngày đầu tiên, một nhà nhiếp ảnh đã chụp ảnh ông và tấm ảnh đó đã được
đăng trên số báo ngày hôm sau xuất bản ở Paris có tên là “Buổi sáng”.
Cảnh sát được báo về sự hiện diện của ông và ngay lập tức xuất hiện với
lệnh bắt ông, nhưng một số đại biểu đã vây quanh ông và ngăn không cho
họ bắt. Cuối cùng cảnh sát đã bỏ cuộc.
Cũng ngày hôm đó, Nguyễn Ái Quốc đứng lên phát biểu, ông nói trong
15 phút không cần bài chuẩn bị sẵn. Ông đi thẳng vào vấn đề, chỉ trích các
chính sách thuộc địa của Pháp về việc đàn áp và bóc lột đồng bào của ông.
Ông nói, bất cứ ai phản đối đều bị bắt và số nhà tù còn nhiều hơn số trường
học và luôn chật cứng người bị bắt giữ. Người dân không có quyền tự do
ngôn luận và quyền tự do đi lại. Họ bị ép hút thuốc phiện và uống rượu để
mang lại lợi nhuận cho chính phủ Pháp, vì chính phủ này đánh thuế đối với
cả hai mặt hàng trên. Ông đề nghị, những người Pháp theo chủ nghĩa xã
hội phải hành động để ủng hộ dân thuộc địa bị áp bức.
Về điểm này, Nguyễn Ái Quốc bị Jean Longuet ngắt lời. Nhà lãnh đạo xã
hội phản đối vì ông đã lên tiếng ủng hộ người bản xứ. Quốc đã trả lời bằng
một giọng hài hước về quan niệm của Marx về chuyên chính vô sản “Tôi
áp đặt chuyên chính im lặng”, và nói thêm rằng đảng Xã hội phải thúc đẩy
mạnh mẽ tuyên truyền chủ nghĩa xã hội ở tất cả các nước thuộc địa. Ông
nói rằng quyết định gia nhập Quốc tế Cộng sản III khẳng định rằng Đảng
đã dự đoán đúng tầm quan trọng của vấn đề thuộc địa. Ông kết thúc với
một lời kêu gọi: “Nhân danh toàn nhân loại, nhân danh tất cả những người
theo phe xã hội chủ nghĩa cả cánh tả và cánh hữu, chúng tôi kêu gọi các
bạn, các đồng chí hãy cứu chúng tôi”.
