tôi thấy các đồng chí không hiểu hết một thực tế về số phận của giai cấp vô
sản thế giới và đặc biệt là số phận của giai cấp vô sản ở các nước hiếu
chiến đã xâm lược các thuộc địa, có quan hệ mật thiết với số phận của
những người bị áp bức ở các nước thuộc địa. Chính vì những điều này tôi
sẽ tận dụng mọi cơ hội có thể được hoặc, nếu cần thiết, tạo cơ hội để chỉ rõ
tầm quan trọng của vấn đề thuộc địa.
Các bạn hãy thông cảm cho sự bộc trực của tôi, vì tôi không thể không
vạch ra các bài phát biểu của các đồng chí từ các mẫu quốc đã để lại cho
tôi ấn tượng họ định giết con rắn bằng cách đánh giập đuôi. Tất cả các bạn
đều biết ngày nay nọc độc và sức sống của con rắn tư bản tập trung nhiều
ở thuộc địa hơn là ở mẫu quốc. Các thuộc địa cung cấp nguyên liệu thô cho
công nghiệp, cung cấp lính cho quân đội. Trong tương lai, các thuộc địa sẽ
là những thành trì phản cách mạng. Thế mà trong các cuộc thảo luận về
cách mạng, các bạn đã bỏ qua không nói về thuộc địa. Nếu bạn muốn đập
vỡ một quả trứng hay một hòn đá, bạn phải cần tìm một công cụ mà sức
mạnh của nó tương ứng với vật mà bạn định làm vỡ. Tại sao trong cuộc
cách mạng này bạn lại không làm cho sức mạnh và sự tuyên truyền của bạn
ngang tầm với kẻ thù mà bạn định đánh bại? Tại sao bạn lại bỏ qua thuộc
địa, tại sao chủ nghĩa tư bản lại sử dụng chúng để hỗ trợ cho chính nó, tự
bảo vệ và đánh bại bạn?”
Ngày 1-7-1924, Nguyễn Ái Quốc một lần nữa lại phát biểu để nhấn
mạnh việc Dimitri Manuilsky chỉ trích các Đảng cộng sản châu Âu đã thất
bại trong việc đưa ra vấn đề thuộc địa. Trong một báo cáo dài, ông đã nêu
ra không chỉ các Đảng cộng sản Pháp mà còn các Đảng cộng sản Anh và
Hà Lan thiếu nỗ lực thực hiện một chính sách thuộc địa mạnh mẽ và liên
lạc với các nhân tố cách mạng ở các nước thuộc địa. Vạch ra thực tế các tờ
báo của Đảng cộng sản Pháp đã bỏ lỡ rất nhiều cơ hội để làm cho độc giả
chú ý đến vấn đề này, ông kêu gọi cần có một số biện pháp cụ thể để cải
thiện tình hình. Trong bài phát biểu tại hội nghị về nông dân, ông không
khẳng định vai trò trung tâm của nông thôn trong cuộc cách mạng tới,
nhưng ông đã cố gắng chỉ ra rằng nông dân sẽ đóng vai trò tích cực.
