Cán bộ Đảng tham gia trong làn sóng nổi giận bất ổn ở Trung Kỳ, đã
nghi ngờ và thiếu niềm tin về tương lai sán lạn, do vậy họ đã không cố
gắng. Bị Nguyễn Phong Sắc thúc ép, những dân quân hăng hái giờ đảm
nhận trọng trách của Tỉnh Đảng bộ mới thành lập, còn những cán bộ trong
vùng tiếp tục thổi bùng ngọn lửa cách mạng ở nông thôn.
Đến đầu tháng 9-1930, sự bất ổn có nguy cơ vượt khỏi tầm tay. Những
người biểu tình ở một vài huyện dọc sông Cả, tây bắc thị xã Vinh, do Tỉnh
uỷ chỉ đạo, bắt đầu cướp chính quyền vào tay mình, đánh đuổi chính quyền
địa phương cũ và lập ra những tổ chức nông hội để thành lập chính quyền
của nông dân ở cấp địa phương. Những hội đồng nông dân được tổ chức
vội vàng như thế, mang tên “Xô viết” theo kiểu Bolsevich và phần đông là
những nông dân nghèo hoặc bần cố nông - những người cùng đinh ở làng,
xoá bỏ các món nợ, thuế khóa và ra lệnh tịch thu các ruộng công trước đây
bị địa chủ và “bọn chủ nợ địa phương” chiếm đoạt. Đồng thời, thành lập
những đơn vị tự vệ để duy trì luật lệ và trật tự. Trong lúc ấy, những cuộc
đình công của công nhân tiếp tục lan ra ở những nhà máy tại Bến Thuỷ,
đồng thời học sinh sinh viên ở Vinh và Trường Quốc Học Huế cũng tổ chức
những Hiệp Hội Học sinh Sinh viên và lên tiếng ủng hộ sự kiện này.
Đôi khi, những người quá khích thậm chí đã có những hành động xấu,
chiếm đất địa chủ và ám sát những “bạo chúa địa phương”, huỷ bỏ những
phong tục truyền thống, như ma chay cưới xin tốn kém và kiên quyết đòi
trừng phạt những thói quen “lạc hậu” như cờ bạc, trộm cắp, đĩ điếm. Thậm
chí họ còn lập ra những “hợp tác xã” tình nguyện, kêu gọi dân chúng cùng
nhau làm việc và chia nhau sản phẩm thu hoạch ở những gia đình trong
làng.
Lo sợ mất toàn bộ chính quyền khắp các tỉnh miền Trung, chính quyền
Pháp điều những đơn vị lính Lê dương tới giúp Bảo An binh của hoàng
triều. Theo báo cáo, ngày 12-9-1930, hàng ngàn người biểu tình tuần hành
từ làng Yên Xuyên tới tỉnh lỵ, cướp chi nhánh Ngân hàng Đông Dương ở
đây. Quân đội triều đình được điều động tới để chặn con đường tới Vinh,
đồng thời máy bay Pháp ném bom xuống giòng người tuần hành. Sau trọn
