ông viết cho một cán bộ ở Quốc tế Cộng sản trong tâm trạng chán nản. Bảy
năm trôi qua từ khi bị bắt, bây giờ là năm thứ tám ông bị vô hiệu hoá. Quốc
đề nghị giúp ông thay đổi tình hình đáng buồn của ông.
“Xin hãy cử tôi đi đến một nơi nào đó, hoặc giữ tôi ở đây nhưng hãy
phân công một công việc gì ấy mà đồng chí cho là hữu ích. Nhưng xin đồng
chí đừng bỏ tôi một thời gian quá dài không được hoạt động mà phải đứng
bên rìa Đảng”.
Để giải quyết trường hợp của mình, ông đề nghị có một cuộc phỏng vấn
với cán bộ có trách nhiệm của Quốc tế Cộng sản. Được sự giúp đỡ của Vera
Vasilieva, người có thiện cảm, yêu cầu của ông cuối cùng được giải quyết,
ông được lệnh về Trung Hoa bằng tàu hoả qua vùng Trung Á. Ngày 29-9-
1938, ông rời trường. Ngày hôm sau, phòng nhân sự tại Viện ghi nhận, học
viên mang số 19, tên là Lin, đã rời trường.
Tại sao Nguyễn Ái Quốc cuối cùng được thả khỏi nơi ông chịu đau khổ
sau nhiều năm bị vô hiệu hoá? Nếu không mở được kho lưu trữ tài liệu ở
Nga, vấn đề này còn là một đề tài chứa nhiều bí ẩn, vì những tin tức về
cuộc sống của ông ở Moscow trong thời gian giữa thập niên 1930 rất ít. Có
lẽ ông bị theo dõi do những tin đồn kéo dài ông đã đồng ý nhận làm điệp
viên Anh như là cái giá được thả khỏi nhà tù Hong Kong. Cũng có thể
Quốc bị Stalin ghét, vì ông tiếp cận học thuyết không chính thống một cách
say mê. Nếu đúng như vậy, sự chuyển hoá tình hình thế giới và chiến lược
mới của Quốc tế Cộng sản giờ đây đã đền đáp lại nhà cách mạng kỳ cựu
hữu ích hơn trong việc thực hiện chính sách Xô viết ở Đông Á. Dù những
chỉ thị riêng cho ông chưa được biết, nhưng ông mong đợi cung cấp cho
Moscow những tin tức về tình hình biến đổi nhanh chóng ở Trung Hoa.
Dưới áp lực mạnh của lực lượng quân đội Tưởng Giới Thạch, tháng 10-
1934 Đảng cộng sản Trung Quốc buộc phải bỏ căn cứ địa của họ ở phía
nam sông Dương Tử (Hoàng Hà), bắt đầu cuộc Trường Chinh tới Diên An
về phía bắc Trung Quốc. Nguyễn Ái Quốc có thể nhìn thấy trách nhiệm
mới của mình, báo cáo cho Moscow về những hoạt động của đồng chí
Trung Quốc. Đây là một nhiệm vụ quan trọng, nhưng nó đứng hàng thứ hai
