Giới Thạch tại Trường Quân Sự Hoàng Phố. Lúc này Chu Ân Lai đang là
trưởng ban liên lạc Đảng cộng sản Trung Quốc ở Trùng Khánh. Một đồng
nghiệp Trung Hoa sau này nhớ lại, Quốc sống đơn giản, ăn mặc theo lối
nông dân, giọng Quảng Đông, đi đâu cũng đem theo chiếc máy chữ. Ít
người trong cơ quan biết được danh tính thực của ông.
Thật trớ trêu, chuyến đi của Nguyễn Ái Quốc tới Trùng Khánh khiến ông
lỡ dịp may bắt liên lạc với các đồng chí từ Việt Nam. Ngày 11 tháng 11,
Phùng Chí Kiên và đồng sự Đặng Văn Cáp đến Quế Dương để gặp ông. Là
uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Đông Dương từ hội
nghị Macao năm 1935, Kiên từng sống ở nam Trung Quốc và Hong Kong.
Mới đây đã cộng tác với hai đảng viên kỳ cựu khác, Hoàng Văn Hoan và
Vũ Anh, thành lập “chi nhánh đảng ở hải ngoại” tại Côn Minh, thủ phủ
tỉnh Vân Nam, để giải quyết công việc Đảng ở nam Trung Hoa. Họ phải
cạnh tranh gay gắt những thành viên Việt Nam Quốc Dân Đảng, Hội Thanh
Niên Cách mạng - kẻ thù của họ, do cựu trào dân tộc chủ nghĩa Vũ Hồng
Khanh lãnh đạo. Cuối tháng 10-1939, Ban Chấp hành Trung ương giới
thiệu Kiên bắt liên lạc với Nguyễn Ái Quốc ở Quế Dương. Khi biết vừa lỡ
hẹn không gặp được Quốc, Kiên trở lại Côn Minh, còn Đặng Văn Cáp ở lại
chờ Nguyễn Ái Quốc quay lại. Nhưng kế hoạch một lần nữa cũng không
thành. Quốc trở lại Quế Dương ngày 18 tháng 11, nhưng do tắc nghẽn
người trên đường phố xung quanh cơ quan, Cáp không thể gặp Quốc.
Lúc này, Nguyễn Ái Quốc cũng vừa biết đến chi nhánh mới của đảng ở
hải ngoại tại Côn Minh, tháng 2-1940 ông đến đó gặp Phùng Chí Kiên và
các đồng chí. Vũ Anh, một cán bộ xuất thân từ công nhân, bí danh Trịnh
Đông Hải, lái xe tải ở nhà máy xẻ gỗ, sau này viết:
Một hôm vào cuối tháng Hai, một người tuổi trung niên, mặc âu phục, cà
vạt, đến công ty Vĩnh An, hỏi bằng tiếng Trung Quốc: “ở đây có vị nào tên
Trịnh Đông Hải không?” Tôi lên tiếng và chạy ra gặp. Ông ta lại dùng
tiếng Việt nói nhỏ với tôi: Tôi là Trần. Chúng ta hãy ra công viên nói
chuyện… Tới công viên, tôi mới chợt để ý, ông Trần đi rất nhanh, có đôi
mắt sáng. Tôi đoán, phải là một cán bộ trọng yếu, nhưng vẫn không thể
