đã chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa từ khi nhận được chỉ thị tháng Ba. Nhưng
dân chúng vùng này không ủng hộ cách mạng như ở phía bắc. Cố đô Huế,
thành phố của những quan lại cai trị hơn là của công nhân hoặc người buôn
bán. Tuy một số người dân - đặc biệt học sinh, sinh viên, thợ thủ công, tiểu
thương - ngả về cách mạng, nhưng cũng có một số đảng phái chính trị ủng
hộ chế độ cũ, thậm chí ủng hộ cả Nhật Bản. Do đó, cán bộ đảng phải tập
trung cố gắng ở vành đai nông thôn, nơi ủng hộ Việt Minh khá mạnh.
Ngày 21-8-1945, vua Bảo Đại ở Huế nhận được bức điện của chính phủ
mới ở Hà Nội yêu cầu ông thoái vị. Lãnh đạo đảng địa phương hình như
không biết rõ cái gì phải làm, nhưng khi Tố Hữu - nhà thơ cách mạng trẻ
tuổi - thay mặt Việt Minh tới Huế, Đảng bộ tỉnh bắt đầu hoạt động. Lực
lượng Việt Minh chiếm chính quyền ở nông thôn quanh Huế, bắt đầu tổ
chức những đơn vị tự vệ nông dân. Sau đó, ngày 22-8, hơn 100.000 người
tụ tập ở Ngọ Môn chứng kiến Uỷ ban Khởi Nghĩa địa phương cướp chính
quyền. Giống như ở Hà Nội, hầu như không có sự chống cự của chính phủ
địa phương hay quân Nhật.
Đối với Việt Minh, Nam Kỳ quả là khó nhằn. Sau khi cuộc khởi nghĩa
1940 bị đàn áp, Xứ uỷ Nam Kỳ hầu như tan vỡ. Phần đông ban lãnh đạo
đảng chết, hoặc bị tù còn những người ủng hộ Đảng bị mất tinh thần. Trong
khi đó, những phần tử không cộng sản lại thu được thành công dưới sự
chiếm đóng của Nhật, khuyến khích phát triển phong trào dân tộc chủ nghĩa
trực tiếp chống lại phương Tây được phản ánh quan điểm của Tokyo theo
Học thuyết Monroe, dựa trên khẩu hiệu “Châu Á của người châu Á”.
Chính quyền Jean Decoux cố gắng duy trì ảnh hưởng bằng cách nuôi
dưỡng những phần tử ôn hoà có quan hệ với tầng lớp trung lưu tương đối
giàu có tại Sài Gòn và những thị xã lớn ở đồng bằng Cửu Long.
Trước nguy cơ bị tiêu diệt, các đảng viên cố gắng khôi phục lại phong
trào trong hoàn cảnh hỗn loạn. Đi đầu trong những cố gắng này là cựu học
viên Trường Stalin Trần Văn Giàu, bị tù trong thời gian khởi nghĩa Nam
Kỳ năm 1940, nhưng đã vượt ngục mùa hè năm sau. Trong hoàn cảnh
không có bất cứ thông tin liên lạc từ ban lãnh đạo đảng ở miền Bắc, Xứ uỷ
