1980, thái độ bất bình của dân chúng đối với ban lãnh đạo Đảng đã lên tới
mức báo động - vì ban lãnh đạo chỉ còn là một nhóm người không làm theo
lời khuyên của Hồ Chí Minh là phải mang lại hạnh phúc cho nhân dân sau
khi giành chiến thắng.
Mùa hè năm 1986, sau khi Lê Duẩn qua đời, các nhà lãnh đạo Đảng tuy
muộn màng nhưng đã nhận ra sai lầm của mình (như một ai đó mô tả “say
sưa chiến thắng”) và bước vào một con đường mới. Dưới sự lãnh đạo của
vị Tổng Bí thư mới, một nhân vật hiếu chiến người miền Nam, ông Nguyễn
Văn Linh, Bộ Chính trị thông qua kế hoạch khôi phục nền kinh tế trì trệ
bằng việc áp dụng thị trường xã hội chủ nghĩa đồng thời mở cửa cho nước
ngoài đầu tư, khuyến khích tự do tư tưởng của dân chúng. Được gọi là “đổi
mới” chương trình mới này làm người ta nhớ lại chính sách cải tổ của
Gorbachev ở Liên Xô, mặc dù những nguồn tin ở Hà Nội quả quyết, chiến
lược này là của Việt Nam tìm ra.
Tuy nhiên, trước khi đến cuối thập niên, các lực lượng bảo thủ trong
Đảng đã suy nghĩ lại. Mặc dù chương trình giúp kích thích tăng trưởng kinh
tế Việt Nam, việc áp dụng ý tưởng của nước ngoài ngày càng dẫn đến (ít
nhất theo những người có quan điểm bảo thủ) những tệ nạn như ma tuý, gái
điếm, bệnh AIDS và chủ nghĩa hưởng lạc trong thanh niên Việt Nam cũng
như làm tăng thái độ chỉ trích sự thống trị của Đảng trên tất cả các mặt
trong vấn đề nội bộ. Được báo động bởi sự sụp đổ của hệ thống cộng sản ở
Đông Âu và nỗi lo lắng ngày càng tăng trước tác động của văn hoá phương
Tây làm suy yếu dần những thể chế xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, Đảng bắt
đầu thẳng tay đàn áp những nhân vật bất đồng chính kiến và những người
mà các nhân vật bảo thủ coi là “cỏ độc của chủ nghĩa tư bản”. Dưới sự
lãnh đạo của ông Đỗ Mười - người kế nhiệm Nguyễn Văn Linh, một đảng
viên lão thành - Hà Nội cũng áp dụng chính sách hậu Thiên An Môn của
Trung Quốc thẳng tay đàn áp những nhà hoạt động bất đồng chính kiến
dưới khẩu hiệu “cải cách kinh tế, ổn định chính trị”. Trong khi tự do hoá
kinh tế tiến triển với một nhịp độ khiêm tốn, Đảng khẳng định lại vai trò
truyền thống của mình là một lực lượng chính trị duy nhất trên toàn quốc.
