Liên hiệp hải viên công hội Thượng Hải có 15.000 hội viên. Một cuộc
đình công ba tuần đã được tuyên bố tháng 7-1922. Kết quả là công nhân được
tăng lương 20%.
Công nghiệp bông sợi sử dụng 72.300 công nhân, phần lớn là phụ nữ và
trẻ em dưới tám tuổi. Ngày làm việc 12 giờ. Nhiều cuộc khởi nghĩa đã nổ ra
đòi cải thiện điều kiện làm việc.
93 xí nghiệp dệt tơ lớn sử dụng 130.000 phụ nữ và thiếu niên nữ từ 8
đến 14 tuổi. Họ làm việc 11 giờ mỗi ngày. Do hơi nóng của nước sôi thường
xuyên toả ra và mùi khai của kén tằm, nên điều kiện làm việc của những nữ
công nhân đó vô cùng khó khăn. Tháng 6-1922, một nữ công nhân đã chết vì
tai nạn lao động do chữa cháy kém. Một cuộc đình công tự phát bùng nổ để
phản đối. Cuộc đình công đó được các xí nghiệp dệt ở Thượng Hải hưởng
ứng. Kết quả là giờ làm việc hằng ngày giảm xuống hai giờ.
Một cuộc đình công của thợ dệt Nam Kinh đã ngăn cản được độc quyền
tơ sợi của thành phố sợi vào tay một tập đoàn kinh doanh Nhật.
Cuối năm 1921, những người làm thuê cho chủ xe kéo nước ngoài, bao
gồm 3.000 người tham gia nghiệp đoàn, đã đình công. Vì việc giảm lương
được thực hiện do sáng kiến của các chủ người Pháp (900 xe kéo), nên những
người đình công đói rách đã tổ chức một đoàn "ăn xin" tuần hành trong tô
giới Pháp. Cảnh sát Pháp giải tán cuộc biểu tình và bắt giam những người
lãnh đạo. Cần nhớ rằng: bọn chủ Pháp có toà án và nhà giam riêng để xét xử
và giam giữ những người culi xe không thể trả nổi tiền thuế. Những người bị
bắt giam bị đối xử tàn tệ và nhiều người đã chết.
Những năm gần đây, có khoảng 200 culi xe bị bọn chủ giết hại.
Trong số 20 tờ báo xuất bản ở Hán Khẩu, công nhân có hai tờ báo hằng
ngày và một tờ báo hằng tuần. Mặc dầu bọn tư bản nước ngoài và tư bản bản
xứ cố hết sức dập tắt hoặc ngăn cản mọi phong trào giải phóng, nhưng những
người công nhân Trung Quốc được sự giúp đỡ mạnh mẽ của những người trí
thức tận tụy, đã tổ chức lại một cách nhanh chóng và hành động tốt đẹp.
nguyễn ái quốc
