đạo lợi dụng những dịp đó để ứng trước tiền cho nông dân với
những tỷ suất lãi rất nặng và một thời hạn rất ngắn. Biết rõ ràng
làm như vậy thì nông dân không bao giờ có thể trả nợ được, nên
các nhà truyền đạo đòi nông dân phải đem ruộng đất ra bảo đảm.
Thế
là khi đến thời hạn trả nợ, thì toàn bộ ruộng đất của nông dân
đều rơi vào tay các nhà truyền đạo.
Các đồng chí đã thấy bọn thực dân bóc lột nông dân như thế nào và các
giáo sĩ tước đoạt nông dân như thế nào.
Bây giờ, còn có những kẻ bóc lột khác nữa, chẳng hạn như Nhà nước.
Dù mùa màng có xấu đến mức nào đi nữa, nông dân An Nam vẫn cứ phải
đóng thuế; để đóng được thuế, nông dân phải bán mùa màng của mình đi; để
khỏi bị bỏ tù (hễ đóng thuế chậm là họ bị bỏ tù), họ phải bán non mùa màng
của họ, nghĩa là bán trước khi gặt; họ bán cho bọn lái buôn theo cách ước
lượng bằng mắt. Bằng cách đó bọn lái buôn mua được lúa trước khi gặt bằng
một giá rất rẻ và sau đó đem bán lại rất đắt. Như vậy là người nông dân An
Nam không phải chỉ bị trói vào một chiếc cột như tôi đã trình bày với các
đồng chí, mà họ bị đóng đinh câu rút bởi bốn thế lực liên hợp là: Nhà nước,
tên thực dân, nhà thờ và tên lái buôn.
Chắc là các đồng chí sẽ hỏi rằng tại sao nông dân An Nam
không tổ chức nhau lại, không làm như các đồng chí là thành lập
hợp tác xã. Chỉ là vì họ không có thể làm như vậy được.
Tôi phải nói với các đồng chí rằng chúng tôi bị cai trị bởi một chế độ nô
lệ. Chúng tôi không được quyền xuất bản báo. Chúng tôi không được quyền
tự do đi lại; chẳng hạn như chúng tôi không thể đi từ Mátxcơva đến
Pêtơrôgrát được, chúng tôi phải xin được một tờ giấy thông hành, nếu không
họ sẽ bắt giữ và ném chúng tôi vào tù. Cũng vậy, chúng tôi không được
quyền hội họp nghĩa là chúng tôi không được quyền họp với nhau trên 4 hoặc
5 người nếu không có một giấy phép đặc biệt của cơ quan cai trị Pháp.
Tôi cũng xin nhắc lại rằng các đồng chí đã lên tiếng chống chiến tranh,
đòi hoà bình; các đồng chí đã nói đến một chính quyền vô sản và việc lật đổ
