da bụng chương lên. Bọn lính đã thức suốt đêm qua để quay chín một người
đã bị tước vũ khí, còn bọn khác thì hãm hiếp một phụ nữ.
*
* *
Một tên lính khác muốn ép một người đàn bà An Nam hiến thân cho con
chó của nó, chị ấy không chịu. Tên lính dùng lưỡi lê đâm vào bụng chị.
*
* *
Một tên lính đú mỡ nhảy xổ ra vô cớ đâm chết một bà già An Nam.
*
* *
Hồi tôi đến Bắc Kỳ đi trên con tàu của một nhà thám hiểm có tiếng, các
anh có biết đời một người An Nam lúc bấy giờ đáng giá bao nhiêu không?
Không đáng một đồng trinh! Thật đấy. Tôi còn
nhớ như thế này: Chúng tôi đang đi ngược dòng sông Hồng, thì trên
tàu thuỷ người ta đem rượu đánh cuộc với nhau, xem ai ngồi dưới
tàu bắn 10 phát súng trường mà "hạ" được nhiều người An Nam nhất
ở trên bờ. Một vài người khác dùng súng lục đi bắt người và bắt
thuyền để đòi tiền chuộc.
*
* *
Người ta sẽ nói, đó là những việc đáng tiếc nhưng khó tránh khỏi trong
những cuộc xâm lược và chiến tranh. Thế cũng được! Nhưng người ta đừng
có nói với chúng tôi nữa rằng đó là vinh dự, là quyền hạn của chiến tranh, và
cũng đừng nói rằng trong cuộc tàn sát hàng loạt này, những nhà quân sự Pháp
đều tỏ ra hào hiệp và nhân đạo. Đoạn văn sau đây, trích ở bức thư của một
viên trung uý trẻ tuổi gửi về nhà chứng tỏ những tên ăn thịt người ấy thật vừa
nhân đạo lại vừa hào hiệp như thế nào:
