Khổng Tử vĩ đại (551 trước C.N) khởi xướng thuyết đại đồng và truyền
bá sự bình đẳng về tài sản
1)
. Ông từng nói: thiên hạ sẽ thái bình khi thế giới
đại đồng. Người ta không sợ thiếu, chỉ sợ có không đều. Bình đẳng sẽ xoá bỏ
nghèo nàn, v.v..
Học trò của Khổng Tử là Mạnh Tử, tiếp tục tư tưởng của thầy
và vạch ra một kế hoạch chi tiết để tổ chức sự sản xuất và tiêu
thụ. Sự bảo vệ và phát triển lành mạnh của trẻ em, sự giáo dục và
lao động cưỡng bức đối với người lớn, sự lên án nghiêm khắc thói
ăn bám, sự nghỉ ngơi của người già, không có điều gì đề án của
ông không đề cập đến. Việc thủ tiêu bất bình đẳng về hưởng thụ,
hạnh phúc không phải cho một số đông mà cho tất cả mọi người, đấy
là đường lối kinh tế của vị hiền triết.
Trả lời một câu hỏi của vua, ông đã nói thẳng thắn: dân vi quý, xã tắc
thứ chi, quân vi khinh.
Về của cải tư hữu, luật pháp An Nam cấm mua bán toàn bộ đất đai. Hơn
nữa, một phần tư đất trồng trọt bắt buộc phải để làm của chung. Cứ ba năm
người ta chia lại ruộng đất đó. Mỗi người dân trong xã thôn được nhận một
phần. Điều đó không hề ngăn cản một số người trở nên giàu có, vì còn ba
phần tư đất đai khác có thể mua bán, nhưng nó có thể cứu nhiều người khác
thoát khỏi cảnh bần cùng.
Cái thiếu đối với chúng tôi, mà trách nhiệm của chúng tôi phải nói lên ở
đây để những đồng chí của chúng ta có nhiệt tình truyền bá chủ nghĩa cộng
sản và thực tâm muốn giúp đỡ những người lao động lật đổ ách của những kẻ
bóc lột và đi vào gia đình chung của giai cấp vô sản quốc tế, để cho những
đồng chí đó có thể giúp đỡ chúng tôi một cách có hiệu quả. Cái mà chúng tôi
thiếu để trở thành cộng sản, là những điều kiện cơ bản nhất để hành động:
Tự do báo chí
Tự do du lịch
Tự do dạy và học
Tự do hội họp (tất cả những cái này đều bị
những kẻ khai hoá thuộc địa ngăn cấm chúng tôi một cách dã man).
