Nguyễn Xuân Khánh
Hồ Quý Ly
Chương 3
Buổi chiều, thái sư xem tấu biểu. Từ lúc Trần Thuận Tôn bỏ hẳn triều chính
đi tu tiên, thái sư phải hoàn toàn một mình gánh vác mọi việc.
Ngoài những cuộc thiết triều, việc xem bản tấu chiếm mất của ông khá
nhiều thời gian. Ông lật giở từng tờ tấu và thư từ, tìm những việc quan
trọng, và cấp thiết nhất, cần phải quyết định ngay. Đầu tiên là những công
việc liên quan tới nhà Minh. Từ khi Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương lên
ngôi, nước Việt và nhà Minh đã quan hệ với nhau nhiều lần. Lúc đầu, khi
mới dành được đất nước từ tay nhà Nguyên, đuổi quân Nguyên ra khỏi bờ
cõi, Chu Nguyên Chương đối với ta rất mềm dẻo, vì ông còn bận củng cố
quyền lực trong nước. Quý Ly biết Chu Nguyên Chương là người võ biền,
nên ông có ý xem thường, nhất là khi vua Minh giết các công thần, rồi chia
các vùng đất xa cho các con làm vua thì ông không còn lo. Bởi vì nước
Trung Hoa rộng bao la vấn đề tập trung hay phân tán quyền là một vấn đề
cực kỳ nan giải. Nhà Tần tập trung quyền nên bắt buộc phải cưỡng chế bạo
tàn, nhà Tần bị cô lập, sụp đổ nhanh chóng. Nhà Hán lại đi vào thế phân
tán, chia ra các nước nhỏ, dùng người thân tín cai trị để làm phên dậu cho
trung ương; cuối cùng lại đẻ ra thế bảy nước, Trung Hoa lại suy yếu.
Đường và Tống Nguyên lại đi vào thế tập trung, nhưng gặp khó khăn trong
việc cai quản đất nước bao la. Nhà Minh lên ngôi lại bắt chước nhà Hán,
chia đất cho các con cai quản. Chính vì thế, họ không đủ sức mạnh để
nhòm ngó nước ta.
Khi Chế Bồng Nga xâm chiếm Đại Việt. Thế nước ngàn cân treo sợi tóc,
nhưng nhà Minh vẫn chưa kịp thay đổi đối sách với ta cũng vì lẽ đó.
Nhưng gần đây, ông vua già Chu Nguyên Chương thấy đất nước họ đã
vững chãi, họ bắt đầu thăm dò phương nam. Nhà Minh luôn luôn sai sứ
thần sang ta đòi cống nạp người và của. Họ cho bọn hoạn quan người Việt
về thăm nhà, tiếng là thế, nhưng thực ra để thăm thú tình hình nước ta. Bọn
quan lại. sứ thần nhà Minh cũng là một tai hoạ. Chúng gây sự nhũng nhiễu
đủ điều: đòi ăn đút lót, rồi chê bai bắt bẻ rằng ta tiếp đón không đúng nghi
