HỒ QUÝ LY - Trang 126

trên mặt đường. Người hàng phố bu đến đông nghịt. Cẩn sai lính đọc tờ cáo
thị dân trên gốc cây:
Bố cáo cho toàn dân Thăng Long: Việc để tang hạn trong một tháng. Dân
chúng phải mặc đồ đen. Ai không có đồ đen được phép mặc đồ nâu chít
khăn tang. Việc hôn thú, sự vui chơi cũng cấm trong vòng một tháng.
Ngoài đường, nơi công cộng phải lặng lẽ nghiêm cẩn, không sỗ sàng cợt
nhả. Ai trái lệnh, nhẹ thì phạt trượng, nặng thì tù đày.
Ai lợi dụng tang lễ gây sự rối loạn thì tử hình. Nay bố cáo để toàn dân
nghiêm ngặt tuân thủ.
Đọc xong, ông đánh cho mỗi công tử hai mươi trượng, lính đánh thẳng tay.
Dân đứng xem mặt xanh mét, im phăng phắc.
Buổi tối hôm ấy. Quý Ly gọi các con trai và lũ Nguyễn Cẩn. Phạm Cự Luận
đến. Luận nói:
- Tôi thảo ra tang quy, tưởng chỉ để làm yên lòng triều thần. Tôi nghĩ cũng
không nên nghiêm khắc với nhân dân quá.
Quý Ly lắc đầu:
- Ông hành khiển sai rồi. Ta muốn đã không nói thì thôi, còn nếu đã nói ra
quyết phải được thi hành. Ông vua già quá nhu nhược. Nói mà không làm,
thành ra mọi kỷ cương đều lỏng lẻo. Từ nay là thời kỷ cương. Các ông sợ
làm thế này, lòng dân sẽ càng luyến tiếc ông vua già chứ gì? Ta không sợ
điều đó. Làm thế này ta được hai điểm: thứ nhất, trước mắt sẽ làm yên lòng
dân, dân thấy ta vẹn tình vẹn nghĩa với ông vua già; thứ hai về lâu dài đó là
kỷ cương, việc để tang chính là việc kỷ cương bắt đầu. Ta sẽ cho dân Thăng
Long và cả nước hiểu thế nào là kỷ cương. Ông Cẩn báo ngay cho ta rõ tình
hình các nơi.
- Bẩm đại nhân, người của ta ở các bộ, phủ bên ngoài đều đã báo về, các
địa phương đều yên ắng cả.
- Còn bên trong?
- Các quan đại thần trong triều đều tỏ ra nghiêm cẩn trong tang lễ. Những
người cần theo dõi nhất đểu im lặng. Chỉ có hai ông Nguyên Uyên, Nguyên
Dận - vẫn thả thuyền trên Hồ Tây uống rượu. Im lặng ư? Đó là điều ta rất
quan tâm. Hai người Uyên và Dận không đáng sợ. Họ nói nhiều, kẻ nói