Nguyễn Xuân Khánh
Hồ Quý Ly
Chương 3
Tôi vẫn thường nhủ: “Trong mỗi trận rượu, chỉ nên uống một thứ rượu.
Trong môi đêm xem hoa, chỉ nên thưởng thức một loài hoa”. Tôi sợ sự pha
tạp. Nhưng đêm nay tôi phá lệ. Bởi vì cái chậu hoá trứ đanh ấy hình như
đem đến cho chúng tôi một niềm tư lự... Lúc này đã ngà ngà, tôi thấy nên
quẳng gánh ưu phiền, bèn bảo thượng tướng:
- Lão huynh ơi đêm nay phá lệ...
- Sao? Phá lệ?
- Nghĩa là lão huynh nên cho đệ thưởng thức cái vườn lan của huynh.
Khát Chân có một vườn lan mà ông giấu kín ở sân sau nhà hậu đường. Ông
dấu diếm những giò lan quý như dấu diếm những nàng ái phi. Ông vẫn độc
hưởng vườn lan. Hiếm ai ông cho gặp mặt. Nhưng với Nguyên Trừng tôi
hôm nay ông phá lệ. Khát Chân ghé tai nói mấy câu với ông lão bộc, rồi
bảo tôi: Có giò Thanh Thanh lan mới ra hoa. Ở Thăng Long chưa nhà nào
có giống lan này. Có người khách Chiêm Thành mang nó về từ núi Phù
Nam vùng Chiêm Động, Hoá Châu.
Hai người gia nhân khiêng chậu lan ra. Khóm lan trồng trong chiếc chậu
men nâu mộc mạc. Thượng tướng cho đặt chậu lan ở góc đình Tị Huyên,
ông tỉ mỉ ngắm nghía, xê dịch cho cây hoa nằm ở một tư thế đẹp nhất, ưng
mắt nhất. Hai giò hoa lan thanh mảnh, từ đám lá xanh mềm mại vươn lên
trời run rẩy; tưởng chừng như chúng cũng cảm giác thấy sự lạ lẫm của góc
đình nơi chúng vừa di chuyển đến. Những bông hoa đậu ở sát đầu cành dài
như những con bướm mầu cốm, phảng phất xanh và thoáng ánh vàng;
những con bướm mảnh dẻ xòe cánh rung rinh, nối đuôi nhau như chực bay
vào ánh trăng đêm huyền ảo.
Không ai bảo ai, cả thượng tướng cả tôi đều sửa khăn, sửa áo, sửa cả tư thế
ngồi trên chiếu cho thoải mái, cho tề chỉnh. Một lễ nghi để đón hồn hoa...
Một lễ nghi để ngắm hoa...
Chúng tôi chờ đợi gió. Chờ đợi một thoảng gió xuân. Chờ đợi một sự di
chuyển vô hình lặng lẽ của một cái gì đó như linh thiêng... Chúng tôi đang
