một người đối thoại gây thất vọng vì không thể thuyết phục ông ta theo
cách thông thường. Honeker có nhiều bài diễn văn ca ngợi rằng mọi chuyện
thật tuyệt vời.
Ngay từ đầu, Gorbachev không muốn tham dự lễ kỷ niệm lần thứ 40
của Đông Đức vào tháng 10/1989. Tuy nhiên, ông có cảm tưởng sự vắng
mặt của mình sẽ làm cho đảng viên Đông Đức cảm thấy bị xúc phạm. Song,
nếu ông tham gia nghĩa là ông đã chấp nhận chế độ cầm quyền của
Honeker. Ông không có ý định lật đổ Honeker, điều đó tùy thuộc vào giới
lãnh đạo Đức. Ngay trong đoàn tuần hành của phong trào thanh niên ở
Đông Berlin và các thành phố thuộc Đông Đức, có nhiều tiếng kêu gào đòi
cải cách. Lãnh đạo Ba Lan Mieczyslaws Rakowski hướng về phía
Gorbachev và nói:
Mikhail Sergeevich, đồng chí không hiểu họ đang gào thét điều gì
nhưng tôi hiểu. Họ đang nói rằng: Gorbachev hãy cứu chúng tôi. Nhưng
đây là các đảng viên, họ đang cầu xin đồng chí. Đây chính là sự kết thúc.
Lúc ấy, Honeker đứng ngay cạnh Gorbachev, mặt lạnh như tiền. Cũng
vào buổi chiều hôm đó, thanh niên kêu gọi Gorbachev hãy cứu họ. Trên các
đường phố Đông Berlin, Mikhail Sergeevich đã nói là lịch sử sẽ trừng phạt
kẻ nào muốn kéo lùi lịch sử. Ông cũng cảnh báo giới lãnh đạo Đông Đức về
việc này. Ông thông báo toàn bộ sự việc với Bộ Chính trị khi trở lại Moskva
và cho rằng chế độ này sắp sập đến nơi rồi. Những chỉ trích của ông nhằm
lật đổ Honeker nhưng việc thay thế bằng Egon Krenz lại là một lỗi nghiêm
trọng của những người cộng sản. Cái nhìn hấp háy của Krenz và quầng mắt
của ông này là đề tài cho các nhà làm phim hoạt hình. Ngày càng có nhiều
công dân Đông Đức nhập cư sang Tây Đức qua Czechoslovakia và
Hungary (Honeker kêu gọi Gorbachev phải thực hiện các điều khoản trong
hiệp ước giữa hai nước để ngăn tình hình này lại) và gây áp lực với Berlin
khi dọa việc chọc thủng bức tường ngăn cách hai miền. Gunter Schabowski,
một quan chức cao cấp, gọi điện cho Gorbachev cảnh báo người dân Đông
