quyền lãnh đạo ở Ba Lan năm 1981. Sau đó, Moskva cố gây ảnh hưởng đối
với chính sách của Jaruzelski bằng cách khuyên nhà lãnh đạo Ba Lan này
nên nghe lời họ để đổi lấy việc trợ kinh tế mà ông muốn. Với cương vị lãnh
đạo, quyết định không sử dụng vũ lực ở Đông Âu của Gorbachev cũng
trùng hợp với quyết định của Bộ Chính trị đưa ra vào năm 1981. Việc này
cho thấy sự can thiệp thô bạo vào Afghanistan tháng 12/1979 đã làm tê liệt
ý định can thiệp quân sự của Moskva vào các nước khác.
Có thể tha thứ cho Gorbachev trong việc đánh giá sai tình hình thực tế
ở khu vực này vì ông hoàn toàn bị bịt mắt ở bất kỳ nơi nào ông đến. Khi sự
thật hé lộ năm 1989, Bộ Ngoại giao Liên Xô mới thật sự sửng sốt. Tác động
đối với Đảng còn mạnh hơn. Các nhà lãnh đạo Đông Âu bị đánh thức bởi
perestroika, chủ trương công khai, dân chủ hóa và Mikhail Sergeevich như
được cảnh báo về hậu quả làm suy yếu vai trò lãnh đạo của Đảng.
Gorbachev rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Quan hệ đối ngoại của ông
với Mỹ đang trong giai đoạn nhạy cảm nhất vào năm 1989. Nếu ông tiến
hành trừng phạt các nước Đông Âu bằng vũ lực, điều đó có thể là dấu chấm
hết cho hy vọng chấm dứt Chiến tranh Lạnh. Dường như ông không nhận
thức được hết hậu quả trong lời nói và hành động của mình ở Đông Âu. Ví
dụ điển hình nhất là ở Cộng hòa Dân chủ Đức − Đông Đức.
Lãnh đạo Đông Đức Erich Honeker cầm quyền từ năm 1971 và tỏ lòng
thương tiếc trước sự ra đi của Brezhnev. Ông rất tự hào về thành quả mà
Đông Đức đạt được và cho rằng không có lý do chính đáng nào buộc ông
phải áp dụng chính sách perestroika. Sau tháng 1/1987, trong phiên họp
toàn thể Ban Chấp hành Trung ương, bàn về chính sách đẩy mạnh dân chủ
hóa, Honeker phát biểu cải tổ không phù hợp với Đông Đức. Các bài phát
biểu trong phiên họp đều bị cấm phát ở Đông Đức nhưng người ta lại có thể
mua báo Pravda ở chợ đen. Sau đó toàn bộ tin tức của Liên Xô đều bị kiểm
duyệt. Việc này là thất sách vì người dân Đông Đức có thể theo dõi các sự
kiện ở Moskva trên truyền hình Tây Đức. Honeker hành động, đơn giản lờ
đi thông tin mà ông cho là không phù hợp. Gorbachev nhận thấy ông này là
