Đức đang tìm mọi cách phá bỏ bức tường ngăn cách sang Tây Berlin, chế
độ Đông Đức không thể làm gì để ngăn cản họ. Cuối cùng bức tường ngăn
cách hai miền cũng bị dỡ bỏ vào ngày 9/11/1989. Karoly Groz, lãnh đạo
Đảng Hungary, trong chuyến thăm Moskva vào tháng 3/1989, đã giải thích
nguyên nhân người dân Hungary muốn lập một chế độ đa đảng. Không có
bất cứ sự phản đối nào vì đây được coi là công việc nội bộ của Hungary.
Tháng 7/1989, những người cộng sản Ba Lan thất bại trong cuộc bầu cử và
vị thủ tướng đầu tiên của Ba Lan không phải là cộng sản lên nắm quyền.
Cũng trong tháng 7, Gorbachev phát biểu trước Hội đồng Châu Âu: “Bất cứ
sự can thiệp nào vào công việc nội bộ các nước khác dưới bất cứ hình thức
nào, bằng bất cứ nỗ lực nào nhằm kiểm soát chủ quyền của các nước khác,
dù là bạn hay đồng minh, dù cho đó là nước nào đều không được phép”.
Mục đích của Liên Xô là thúc đẩy chính sách cải cách perestroika ở Đông
Âu với lòng tin các nước này chung một lựa chọn: chủ nghĩa xã hội. Cải
cách diễn ra rất chậm như Shevardnadze phát biểu tại Đại hội Đảng lần thứ
28 tháng 7/1990, các đại sứ Xô viết thông báo từ Đông Âu các sự kiện
nghiêm trọng đang xảy ra đến nơi nếu cải cách không được tiến hành ngay.
Gorbachev hoàn toàn không hay biết nên cứ để cho các sự kiện này diễn ra
mà không có bất cứ sự can thiệp hay kiểm soát nào.
CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI
Mặc dù tán thành các nguyên lý nhân văn toàn cầu, Liên bang Xô viết
tiếp tục trợ giúp các đảng cộng sản trên toàn thế giới cho đến năm 1990.
Ngày 14/2/1990 Ban Bí thư Ban Chấp hành Trung ương tán thành đề nghị
của các Đảng Cộng sản Argentina và Đảng cộng sản Chilê về việc đào tạo
các kỹ năng công tác an ninh của Đảng cho năm đảng viên Argentina và
bốn đảng viên Chilê trong vòng ba tháng. Ban Quốc tế được giao nhiệm vụ
chăm lo cho các đảng viên này và cơ quan KGB chịu trách nhiệm đào tạo,
trang bị chuyên môn. Ít ra đối với bên ngoài, nhân vật hài lòng nhất là Luis
Corvalan, cựu lãnh đạo Đảng Cộng sản Chilê, người đã cư trú bất hợp pháp
ở Chile từ năm 1983, dưới một diện mạo khác, trong khi tiến hành đấu
