Giờ đây, ngài Gorbachev, nhân vật lão luyện trong chính giới đang lui
về hậu trường, lại chuẩn bị cho vai diễn sắp tới của mình. Ông thoát
khỏi hai điểm nóng hiểm họa trước đây (Lithuania và Azerbaijan) và
lại tiếp tục khuấy động sự nhẹ dạ cả tin của khán giả. Mỗi lần diễn
viên tài ba này bị quấn chăn vứt xuống sông, người ta lại chứng kiến
diễn viên này bơi lên như thế nào.
Gorbachev tạo nên một trong những điều thần kỳ tại phiên họp toàn
thể. Ông nhận được sự ủng hộ đông đảo từ phía những người bảo thủ, chấp
nhận chế độ bầu cử tổng thống, được đưa vào cương lĩnh mới của Đảng để
trình bày tại Đại hội Đảng lần thứ 28 tháng 7/1990. Ông vận dụng hàng loạt
chiến thuật nhằm đạt được kết quả. Đầu tiên, cũng có nhân tố bất ngờ. Vấn
đề này không được thảo luận trong Đảng hay trong giới báo chí trước khi
phiên họp diễn ra. Ông hy vọng vấn đề này được thông qua trước khi các
phe phái chống ông hình thành. Ông không đưa ra quá nhiều chi tiết. Tuy
vậy, ông nhân nhượng với phe bảo thủ. Ông phản đối chế độ Liên bang và
bảo vệ bộ máy tập trung chuyên chế của Đảng. Không có quyền tư hữu đất
đai. Tất nhiên, ông chủ trương tiếp tục thúc đẩy xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Chắc chắn ông nhận ra mình không thể sử dụng quyền lực tổng thống nếu
Đảng cứ khư khư vai trò tập trung của mình. Nếu được bầu làm tổng thống,
ông sẽ từ bỏ vai trò lãnh đạo Đảng. Điều đó chỉ có thể diễn ra khi ông coi
vai trò của Đảng chỉ mang tính chất là một diễn đàn. Hình như ông kết luận
nếu ông là một nhân vật cấp tiến hơn, ông sẽ đảm bảo nền tảng quyền lực
của mình trước tiên. Với cương vị tổng bí thư và chủ tịch Đại hội Đại biểu
Nhân dân, ông có thể bị thuyên chuyển bất cứ lúc nào. Là tổng thống, ít ra
ông cũng được đảm bảo chức vụ của mình trong nhiệm kỳ năm năm. Trong
một thời gian trước mắt, thuyết phục Đảng chấp nhận hệ thống bầu cử tổng
thống, ông sẵn sàng nhượng bộ. Tuy vậy, các nhượng bộ ông đưa ra làm
trầm trọng thêm tình hình kinh tế đáng báo động của đất nước và lại một lần
nữa, trì hoãn công cuộc cải cách kinh tế có tính quyết định.
