CHƯƠNG 2
Ngôi sao đang lên
K
hả năng thay thế một lãnh đạo có tư tưởng cải cách cấp tiến trong hàng
ngũ lãnh đạo Đảng Cộng sản Liên Xô giai đoạn này rất mong manh khi giới
lãnh đạo nước này còn đang tự mãn với những thành quả cách mạng của
mình. Khả năng này có chiều hướng rõ rệt hơn khi ê-kíp lãnh đạo mới được
lựa chọn cho rằng đang xuất hiện một cuộc khủng hoảng trong chính cơ chế
hiện hành. Cơ hội của Gorbachev kế nhiệm Leonid Brezhnev trong năm
1982 là khoảng một trong bốn, kế nhiệm Yury Andropov trong năm 1983 là
một trong hai và có thể là sáu chia cho bốn kế nhiệm Konstantin Chernenko
tháng 3/1985. Lợi thế giảm dần theo thời gian không vì người ta cho rằng
nước Nga đang rơi vào một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng mà vì
Gorbachev chính là một cán bộ cự phách nhất có khả năng tiếp tục điều
khiển cơ chế hiện hành. Mọi người đều cho rằng cải cách là cần thiết nhưng
chỉ nên tiến hành cải cách bên trong phạm vi hệ thống hay là cải cách trong
nội bộ hệ thống cũ mà thôi. Cải cách này chẳng khác gì sắp xếp lại đồ đạc
trong nhà, không vứt chúng đi để thay mới. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu người
lãnh đạo mới của Nhà nước Xô viết nhận ra rằng nước Nga đang trong thời
kỳ khủng hoảng về cơ cấu, và liệu cuộc khủng hoảng này có đe dọa đến sự
sống còn của trật tự hiện tại hay không? Những người bầu cho Gorbachev
năm 1985 không nhấn mạnh vấn đề này vì theo tính toán của họ, khả năng
xảy ra khủng hoảng là rất nhỏ. Các nhà lãnh đạo Xô viết khác đều cảm nhận
được cuộc khủng hoảng cơ cấu này và họ cho rằng cả Lenin và Stalin là
những người phản ứng nhanh với kiểu khủng hoảng này. Người ta cho rằng
Lenin và Stalin đều rất triệt để trong các giải pháp của họ. Người ta có thể
đoán trước được Lenin và Stalin sẽ trở thành những nhà cải cách hệ thống
nội bộ do hoàn cảnh chính trị và trí tuệ mà hai ông đang sống sản sinh ra,
