Khi Andropov qua đời vào ngày 9/2/1984, Gorbachev coi Ustinov
đương nhiên là người kế nhiệm. Ngược lại, ông này cho rằng Mikhail
Sergeevich sẽ được đưa vào danh sách đề cử lên chức vụ cao. Vấn đề được
giải quyết trong cuộc họp Bộ Chính trị, do Chernenko chủ trì cùng với sự
giúp đỡ của Tikhonov. Điểm chính cuộc họp là bầu Chernenko, không ai
phản đối, bất chấp việc sức khỏe ông đang trong tình trạng không tốt.
Không ủy viên nào phản đối điều này vì truyền thống trong Bộ Chính trị là
luôn luôn tránh sự chia rẽ. Mọi ủy viên đều bỏ phiếu bầu Chernenko. Ngay
sau đó, vị lãnh đạo mới này lập tức đề cử Gorbachev làm lãnh đạo Ban Bí
thư và giữ vị trí Bí thư thứ hai, có quyền chủ trì các phiên họp Bộ Chính trị
khi ông vắng mặt. Lý do chủ yếu mà Tikhonov phản đối việc Gorbachev
đứng đầu Ban Bí thư là ông chỉ hiểu biết về các vấn đề ruộng đất. Người ta
đã thỏa thuận rằng Gorbachev trên thực tế là lãnh đạo Ban Bí thư. Tikhonov
cố làm giảm quyền lực Ban Bí thư bằng cách tranh thủ Ligachev nhưng bị
cự tuyệt, và thay vào đó, tranh thủ Dolgikh, nói bóng gió ông này có thể trở
thành người kế nhiệm Tikhonov. Dolgikh đã né tránh ê-kíp của Tikhonov.
Ustinov không ngừng ủng hộ Mikhail Sergeevich, cũng như Ligachev và
Ryzhkov. Kế hoạch cũng như những tính toán này đều không qua được mắt
Gorbachev và ông đã nắm cơ hội để thoát khỏi Moskva. Vấn đề đến ngay
cuối tháng 4 khi Chernenko thông báo với Gorbachev công việc của Ban Bí
thư sẽ được thảo luận trong cuộc họp Bộ Chính trị vào ngày 3/5. Ustinov
cũng cảnh giác khi nghe được tin này nhưng tại cuộc họp của Bộ Chính trị,
vấn đề này không được nêu lên. Ustinov thuyết phục Chernenko không nên
đứng về phe Tikhonov.
Tháng 6/1984, Gorbachev dẫn đầu đoàn đại biểu Đảng dự đám tang
của Enrico Berlinguer, lãnh tụ Đảng Cộng sản Italia. Nó để lại cho ông ấn
tượng sâu sắc vì toàn thể nhân dân Italia đều khóc thương vị lãnh tụ này.
Sau đó, tháng 12/1984, ông dẫn đầu đoàn đại biểu Quốc hội tới Anh, Thủ
tướng Anh Margaret Thatcher ngay lập tức thừa nhận ông là một người Nga
phong cách mới. “Chúng ta có thể hợp tác với nhau” là lời phát biểu chào
mừng của bà. Một trong những việc khiến bà đánh giá cao Gorbachev vì
