các nước cộng hòa, có bốn người mới. Trong Chính phủ, 39 trong số 101 bộ
trưởng Xô viết bị sa thải. Trên toàn quốc khoảng một phần năm tổng số
quan chức ở các cơ quan Đảng quan trọng nhất bị mất chức và số lượng các
quan chức chính phủ bị sa thải hoặc bị thuyên chuyển công tác phải lên đến
hàng nghìn. Những thay đổi về nhân sự trên chứng tỏ có sự đồng thuận
trong hàng ngũ lãnh đạo cấp cao là các lãnh đạo thuộc thế hệ Brezhnev phải
bị gạt ra khỏi hàng ngũ lãnh đạo. Báo chí ca ngợi đây là một thành công to
lớn, nhưng lại không đề cập xem việc này có ý nghĩa đến mức nào. Một nhà
quan sát đánh giá nó giống như việc “bình cũ, rượu mới mà thôi”. Các nhân
vật kế nhiệm được dọn sẵn một môi trường chính trị ổn định như trước kia.
Tuy nhiên có cải thiện trong bầu không khí và giới lãnh đạo sắc sảo cần
phải thay đổi phương hướng và mục đích.
Gorbachev chỉ cần kêu gọi các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước mới
được bổ nhiệm cần có nhiều trách nhiệm hơn nữa trước những mong muốn
và đòi hỏi của nhân dân và làm việc có hiệu quả hơn, làm hết sức mình để
xứng với cương vị đang nắm giữ. Với ê-kíp do chính tay mình lựa chọn,
ông có thể thâu tóm nhiều quyền lực hơn, bổ nhiệm họ cũng như sa thải họ
bất cứ lúc nào. Ai là người có thể giúp Tổng Bí thư thực hiện chức trách
của mình? Aleksandr Yakovlev, Nikolai Ryzhkov, Eduard Shevardnadze,
Egor Ligachev và Boris Yeltsin đóng vai trò chủ chốt trong giai đoạn 1985-
1987. Trong số tùy tùng thân cận nhất của ông có Anatoly Chernyaev giữ
vai trò cố vấn chính sách đối ngoại và ở mức độ nào đó về cải cách trong
nước; Vadim Medvedev đứng đầu ban phụ trách quan hệ với các nước xã
hội chủ nghĩa, 1986-1988 Valery Boldin cố vấn nông nghiệp cho đến năm
1987, sau đó giữ chức Trưởng ban Tổng hợp, chuyên phác thảo chương
trình nghị sự cho Bộ Chính trị và soạn thảo các văn bản chính thức; Georgy
Shakhnazarov, Phó ban chuyên trách quan hệ với các nước xã hội chủ nghĩa
từ 1986-1988 và sau đó từ năm 1988 làm trợ lý chính thức cho Gorbachev;
Ivan Frolov, giúp Gorbachev về mặt tư tưởng. Người có ảnh hưởng quan
trọng nhất là Aleksandr Yakovlev − một người rất tài ba. Trước khi trở
thành đại sứ Liên Xô tại Canada năm 1973, Yakovlev từng công tác trong
