Khi lần đầu tiên được đưa ra năm 1985, nhân tố con người nhấn mạnh
đến tầm quan trọng của các kỹ năng và khả năng nhiều hơn là nhu cầu của
con người, của lợi ích và công bằng xã hội. Gorbachev chỉ ra rằng sẽ ít có
biến chuyển trong kinh tế, quản lý và giáo dục nếu không có sự thay đổi về
tâm lý, không đề cao nguyện vọng và phát triển khả năng suy nghĩ hay làm
việc theo phong cách mới. Aganbegyan cũng nhấn mạnh nhu cầu thay đổi
tư duy và hướng dẫn người ta suy nghĩ, làm việc theo phương thức mới.
Sau Đại hội Đảng lần thứ 27, Đảng tạo điều kiện cho con người phát triển
toàn diện sở thích của mình, trở thành những con người năng động và sáng
tạo trong công việc. Điều này đánh dấu sự thay đổi trong nhận thức về nhân
tố con người, khác hẳn với cách nhìn nhận hẹp hòi trước đây trong việc
đánh giá khía cạnh con người tham gia vào các tiến bộ khoa học kỹ thuật.
Các phẩm chất trí tuệ và đạo đức của mỗi cá nhân đều được coi trọng. Tâm
lý xã hội và tâm lý trong công việc được chú trọng, do những nghiên cứu
tâm lý đối với các nhà hoạch định chính sách ngày càng trở nên quan trọng.
Giờ đây cải cách đường lối kinh tế và chính trị thực hiện từ dưới lên là tốt
hơn là từ trên xuống. Các nhà tâm lý đã làm cho chúng ta hiểu thấu các lý
do đằng sau sự phản đối của dân chúng đối với chương trình cải cách kinh
tế và chính trị trong suốt thời kỳ cải cách giai đoạn II (1988 1989) và giai
đoạn III.
YELTSIN ĐOẠN TUYỆT VỚI GORBACHEV
Tháng 9/1987, Boris Yeltsin, Bí thư thứ nhất Thành ủy Moskva, mời
các đại sứ đến thảo luận kế hoạch phát triển tương lai của thủ đô. Tuy
nhiên, Boris Yeltsin không cưỡng lại được việc phải là nhà chính trị và cuộc
họp biến thành cuộc kiểm điểm công việc cải tổ. Ông cho rằng perestroika
đã bước vào “giai đoạn quyết định”, chuyển từ các đề xuất sang tiến hành
các biện pháp thực tế. Ông cũng cảm thấy áp lực xã hội đang có chiều
hướng tăng và người dân trong tâm trạng nôn nóng chờ kết quả cuộc cải
cách này. Các nhà quản lý và các nhà chính trị không hoàn thành tốt nhiệm
vụ phải được thay thế như ông từng làm ở thủ đô. Điều này mâu thuẫn với
