pháp của ông. Hiến pháp của kiểu nhà nước này có thể coi là mô hình của
những nhà nước khai sáng và tạo nên dấu ấn quan trọng để định hướng cho
tương lai. Tuy nhiên, ở những vùng nội địa rộng lớn thuộc “Đế chế vĩ đại”,
hiến pháp này không được thực hiện quy củ. Tại đây, nguyên tắc bình đẳng
trước pháp luật vốn được coi như một báu vật thiêng liêng trong Bộ luật
Napoleon khó lòng được áp dụng đầy đủ đối với nhóm đẳng cấp vương hầu
ưu ái - một tầng lớp xã hội tạo thành cấu trúc kiểu “nhà nước trong nhà
nước” với tư cách là bộ phận lớn được hưởng đặc ân. Điều mà hoàng đế
Napoleon cần ở các nước chư hầu chính là quân đội, lương thực và tiền bạc.
Trong thời kỳ huy hoàng của Đế chế, tham vọng chính trị và “hệ thống chức
vụ quan trọng” càng quan trọng thì mọi thứ càng trở nên cần thiết đối với
ông. Để đạt được điều đó, ông thường xuyên bỏ qua hoặc phớt lờ đi những
tờ trình về bộ luật của ông. Là người duy thực, ông nhận ra sẽ có lợi hơn
nếu chú tâm sắp xếp hợp lý hệ thống quan lại cũ, tầng lớp thống trị ở các
vùng đất đã xâm chiếm tại Đức, Italy và Ba Lan. Nói tóm lại, để rút hết các
chức vụ quan trọng ở những vùng đất này, ông phải thỏa hiệp với hệ thống
phong kiến. Rõ ràng khi ông cai trị, có sự khác biệt lớn giữa các vùng,
nhưng về lâu dài, những ảnh hưởng xã hội đó có tính bảo thủ hơn là tiến bộ.
Xét riêng khía cạnh này, ông có nhiều điểm chung với những kẻ chuyên
quyền bạo chúa thời kỳ khai sáng trước đó, ông mang dáng dấp hoàng đế
chiến trận của các triều đại châu Âu xưa hơn là kiến trúc sư của một nhà
nước hiện đại.
SỐ PHẬN CỦA GIỚI QUÝ TỘC CŨ
Một trong những câu hỏi gây nhiều tò mò về thời kỳ này là, đâu là chỗ
đứng của tầng lớp quý tộc cũ, còn gọi là “cidevants”, trong mối quan hệ với
giới quý tộc mới ra đời trong đế chế, họ hòa nhập đến đâu vào hệ thống
chính quyền và những danh vị xã hội của chế độ Napoleon? Chúng ta
không có câu trả lời chắc chắn vì bằng chứng trong các nguồn tài liệu thứ
cấp về những năm tháng của chế độ Tổng tài và Đế chế Pháp rất hạn chế.
Để bổ sung những thông tin còn thiếu, chúng ta cần nhiều nghiên cứu sâu
