mục tiêu đó. Con người phạm tội khi họ cảm thấy mình đã bị "lừa mất" cái
mà đáng ra thuộc về họ.
Tuy nhiên lý thuyết của Robert Merton lại không thể giải thích được
nguyên nhân phạm tội của dạng tội phạm cổ cồn trắng. Lúc này những kẻ
phạm tội lại là những người giàu có, được giáo dục tốt và nói chung nhận
được rất nhiều phần thưởng từ xã hội. Không thể nói những người này đã
bị "lừa". Điển hình của dạng tội phạm này là một trong những vụ lừa đảo
và gian lận chứng khoán lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ ở tập đoàn năng
lượng Enron. Trong khi hàng ngàn cổ đông bị thiệt hại nặng nề, hàng ngàn
người mất việc, các quỹ lương hưu trí bị bay hơi thì một thành viên hội
đồng quản trị vẫn thản nhiên xây dựng một khu biệt thự trị giá 37 triệu đô
la tại Florida. Tại sao những triệu phú, tỉ phú được bao bọc bởi giàu sang
lại dấn sâu vào tội ác trong khi cuộc sống của họ vốn đã là điều mơ ước của
đa số người Mỹ? Nhà xã hội học Edwin Sutherland cho rằng con người sẽ
học được thủ đoạn phạm tội lần đầu tiên thông qua những tác động qua lại
với những nhóm người khác sống cùng môi trường như họ. Không những
thế, sau đó họ còn tự phát triển và tìm cách hợp lý hóa phương thức phạm
tội bằng những lý do theo kiểu có học. Những người thuộc tầng lớp cao
trong xã hội Mỹ cho rằng "tội ác thực sự" là một khái niệm thuộc về một
tầng lớp khác. Tội phạm cổ cồn trắng xem các hành vi phạm tội của họ đơn
giản là "làm ăn" hoặc "kiếm lợi nhuận"... Động cơ của họ được bào chữa
bằng những luận điểm đại loại như "mọi người đều làm như vậy". Họ
không hề biết hành vi phạm tội của họ có thể ảnh hưởng đến hàng ngàn
người. Thậm chí, ảnh hưởng của nó đến xã hội còn lớn hơn nhiều hành vi
tàn bạo của một tên giết người hàng loạt. Người ta cho rằng tội phạm cổ
cồn trắng thường phải chịu áp lực trong việc duy trì lối sống xa hoa của họ.
Chính điều này là nguyên nhân dẫn đến sự phạm tội. Một số chính khách
lại cho rằng họ chỉ đơn thuần cố gắng theo đuổi hình ảnh méo mó của giấc
mơ Mỹ: phải giành lấy sự giàu có bằng mọi giá, kể cả phạm tội.
Sư liên quan của các phương tiện truyền thông
