Khoa học đã chứng minh những chấn thương nặng trên các phần của cơ
thể đặc biệt là ở bộ não có thể gây ra những xáo trộn tâm lý cho nạn nhân.
Tuy nhiên, mức độ thay đổi tính cách là rất khác nhau ở mỗi người. Lịch sử
tội phạm đã ghi lại không ít những người vốn rất bình thường nhưng sau
khi bị những thương tổn ở não đã trở thành những tên tội phạm tàn bạo.
Trong chuyến vượt biển đến Mỹ năm 1945, Raymond Fernandez đã bị cánh
cửa hầm tàu đập rất mạnh vào đầu. Anh ta bị chấn thương rất nặng và rơi
vào tình trạng hôn mê trong vòng một tuần. Khi tỉnh lại, bạn bè vô cùng
ngạc nhiên trước sự thay đổi tính cách của Fernandez. Từ một người hiền
lành, nhã nhặn, khiêm tốn, anh ta sớm biến thành một kẻ ưa tranh cãi, rất dễ
nổi giận và đôi khi không kiểm soát được hành vi của mình. Trong những
năm tiếp theo, Fernandez đã cùng bạn gái giết hại 17 phụ nữ trên đất Mỹ.
Ngày 1/8/1996, Charles Whitman, 24 tuổi, cựu lính thủy quân lục chiến,
trèo trên đỉnh đài thiên văn cao 94m của Trường đại học tổng hợp Texas.
Trong vòng 2 giờ đồng hồ sau đó, hắn đã sử dụng súng bắn tỉa bắn hạ 18
người và làm bị thương 30 người khác. Trước đó một ngày, hắn để lại một
lá thư yêu cầu được mổ tử thi để xem cái gì đã đẩy hắn vào tình trạng rối
loạn tâm thần. Đúng theo sở nguyện của hắn, người ta đã thực hiện ca giải
phẫu. Các bác sĩ phát hiện ra Whitman có một khối u lớn trong não. Tuy
nhiên, không ai có thể chứng minh liệu khối u đó có phải là nguyên nhân
dẫn đến hành động điên rồ của hắn hay không.
Trên thực tế, lời bào chữa "phạm tội do bị chấn thương ở đầu" ít khi có
giá trị. Nhưng mắc bệnh tâm thần lại là lý lẽ hàng đầu trong hơn 2 thế kỷ
qua trong việc giải thích hành vị tội ác tại các phiên tòa. Trước hết cần
khẳng định, hầu hết những bệnh nhân tâm thần phân liệt hoặc rối loạn đa
nhân cách. Đa số người bệnh tâm thần đều có cuộc sống bình thường và
không hề phạm bất kỳ tội ác nào cho dù họ có thể hay giận dữ, đập phá...
Một vài lý thuyết tâm lý học cho rằng tội ác là kết quả của thiểu năng nhân
cách. Thiểu năng nhân cách có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, từ việc
học tập quá sức đến những tổn thương tâm lý từ thuở nhỏ... Khi tiến hành
nghiên cứu ở những tên giết người hàng loạt khét tiếng như Ted Bundy hay
