370
phái này có thể chỉ là ba nghìn ngôn ngữ tôn giáo. Và từng
tôn giáo có định nghĩa riêng của nó về đúng và sai, và định
nghĩa đó chưa bao giờ phù hợp với tôn giáo khác.
Bây giờ người Jaina nghĩ rằng ăn thịt là sai, nhưng
người Mô ha mét giáo, người Ki tô giáo, người Do Thái sẽ
không đồng ý với nó. Kinh sách của họ nói: Thượng đế tạo
ra con vật để cho con người ăn. Người Jaina nói rằng nhịn
ăn là cách tốt nhất để làm thuần khiết linh hồn bạn. Bây giờ,
có các tôn giáo sẽ không đồng ý, bởi vì làm sao nhịn ăn có
thể làm thuần khiết linh hồn bạn được? Có thể nó làm thuần
khiết thân thể bạn khỏi độc tố, chất độc của nó, nhưng làm
sao nó có thể làm thuần khiết linh hồn của bạn được? Thức
ăn có cái gì liên quan tới linh hồn? Chúng dường như là
tuyệt đối không có quan hệ.
Người Jaina nói rằng sống không sở hữu gì, sống tuyệt
đối trần trụi, là cách duy nhất để đạt tới moksha, tự do tối
thượng. Bây giờ, không tôn giáo nào sẽ đồng ý với điều đó,
bởi vì việc ở trần trụi có liên quan gì tới moksha? Mọi con
vật đều trần trụi! Chẳng có gì tâm linh về nó cả. Và con
người trong nhiều thế kỉ đã ở trần truồng. Người nguyên
thuỷ sống trong sự trần truồng, nhưng họ đã không đạt tới
giải thoát. Làm sao bạn có thể đạt tới giải thoát chỉ bằng
việc ở trần truồng? Vân vân và vân vân.... Ý tưởng về đúng
và sai là rất có tính phe phái. Câu trả lời của Bồ đề đạt ma là
cách tiếp cận phi giáo phái.
Bồ đề đạt ma nói:
Phân biệt bằng vô trí là đúng.
Một phát biểu rất kì lạ, một phát biểu ngược đời - bởi
vì phân biệt bao giờ cũng là của tâm trí. Chính tâm trí phân
biệt ra: "Cái này là đúng và cái này là sai." Bồ đề đạt ma
đang đưa ra một phát biểu cực kì hàm súc. Ông ấy nói:
