86
khăng rằng có một trăm linh một cách. Thế là người Pháp
nói, "Vâng, thôi được, ông bắt đầu kể đi."
Người Mĩ nói, "Đầu tiên là: vợ nằm ngửa và chồng
nằm trên cô ta."
Người Pháp nói, "Đợi đã! Tôi chưa bao giờ nghĩ tới
điều đó!"
Người khác nhau, tâm trí khác nhau, ước định khác
nhau, bận tâm khác nhau, định kiến khác nhau. Cho nên khi
bạn nói, lời không thể có cùng nghĩa. Khi bạn nói cái gì đó,
bạn nói nó với nghĩa này; khi nó đạt tới người khác nó có
nghĩa mà người đó cho các lời đó. Điều này là vậy trong đối
thoại bình thường - nói gì tới phật đang nói cho đệ tử.
Phật đang đứng ở bờ bên kia, và đệ tử ở bờ bên này.
Phật đã thức tỉnh và đệ tử đang ngủ say và ngáy. Phật nói
như một người đã thức tỉnh và đệ tử nghe như người đang
ngủ. Trong mơ của mình anh ta bóp méo nghĩa, anh ta cho ý
tưởng riêng của mình, áp đặt quan niệm, triết lí riêng của
mình, kết luận riêng của mình lên lời.
Do đó chừng nào mối quan hệ thầy và đệ tử còn chưa
là mối quan hệ của chuyện tình sâu sắc, trao đổi là không
thể được; điều đó là không thể được. Chỉ trong mối quan hệ
yêu sâu sắc, trong thân thiết sâu sắc nơi đệ tử đơn giản trong
buông bỏ, nơi đệ tử gạt tâm trí của mình sang bên và lắng
nghe không can thiệp chút nào, không bao giờ cho nghĩa
riêng của mình, chỉ lắng nghe một cách chăm chú, không bị
bận tâm liệu điều được nói là đúng hay sai, hay nó có nghĩa
gì, chỉ thế thì người đó mới có thể lắng nghe và việc lắng
nghe đó có thể là kinh nghiệm biến đổi. Từ phía đệ tử im
lặng lớn là được cần, chỉ thế thì điều thầy nói mới có thể
được hiểu.
Câu hỏi của đệ tử này là:
