Lời nói đầu 4
Bí thư huyện ủy huyện bên là Tôn Thực Căn về thăm nhà mấy ngày, liền bị
bà con xóm làng cho là “phần tử đương quyền đi theo con đường tư bản”
đấu cho một trận, phải ra đi trong bẽ bàng. Bí thư huyện hủy Tôn Thực
Căn bây giờ là đại đội trưởng Bát lộ quân Tôn Thỉ Căn thời kháng chiến.
Sau khi làm bí thư huyện ủy huyện bên, anh đổi tên thành Thực Căn. Thời
gian cải cách ruộng đất, Thực Căn vẫn làm bí thư huyện ủy huyện bên, sau
này được điều về huyện nhà làm bí thư, sau lại sang huyện bên làm bí thư.
Năm 1955 được đề bạt làm phó chánh văn phòng tỉnh. Năm 1957, vì trót
nói câu “Đảng cộng sản giống như mặt trăng, trăng mùng một khác với
trăng rằm”, bị cho là có tư tưởng hữu khuynh, may mà chuyển biến tư
tưởng nhanh, nói chữa thành “Đảng cộng sản giống như mặt trời. Mặt trời
chiếu đến đâu ở đó bừng sáng”, mới không bị quy kết là phe hữu, nhưng
vẫn bị giáng chức xuống làm bí thư huyện ủy huyện bên, cho đến tận bây
giờ. Thực Căn dù mới chỉ ngoài 40, nhưng tóc đã muối tiêu. Ông và Thích
Vị, Hòa Thượng là bạn nghịch đất nghịch cát thời nhỏ. Có điều ông là con
địa chủ, sau này được đi học ở Khai Phong. Còn cánh Thích Vị, Hòa
Thượng là con của tá điền, quanh quẩn ở thôn làm mấy cái trò mót lúa,
đánh nhau, trộm vặt. Kể từ khi cải cách ruộng đất, Thực Căn luôn làm
quan ở bên ngoài, chẳng mấy khi về thôn. Mặc dù cái chức bí thư huyện ủy
chẳng có gì to tát, nhưng Thực Căn là người thôn Mã có chức vị cao nhất
từ trước đến nay. Người trong thôn nhắc đến tên ông với vẻ tự hào. Ông
còn một bà mẹ già ngày ngày ăn chay niệm phật, năm nay đã hơn 70 tuổi,
vẫn còn khỏe mạnh sống ở thôn. Sau khi làm bí thư huyện ủy, Thực Căn
mấy lần về đón mẹ lên ở cùng mình nhưng chỉ được mấy hôm, bà mẹ lại đòi
về. Mặc dù bà là vợ địa chủ, nhưng trước “Đại cách mạng văn hóa”, bí thư
chi bộ Thích Vị và trưởng thôn Hòa Thượng đối xử với bà không như
những địa chủ khác. Thi thoảng còn qua nhà bà chơi, cho người xách nước
hộ. Năm 1960, người trong thôn ăn cơm tập thể, ăn hết cả tấm đậu tương,
trong làng nhiều người chết đói. Thích Vị và Hòa Thượng mỗi người cầm
