12
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. VINH (Doanh) là tinh khí của thuỷ-cốc. Nó hoà ñều ở 5 Tạng, thấm nhuần 6 Phủ, rồi sau mới dẫn vào
mạch. Mạch ñó vòng khắp trên dưới, suốt qua 5 Tạng và chằng vào 6 Phủ.
VỆ là một thứ Hãn-khí (mạnh, dữ) của thuỷ-cốc. Cái tính của nó lật ñật, hoạt lợi, không thể vào trong mạch,
cho nên dẫn ñi ở trong bì-phu, khoảng phận nhục, hun lên “Hoang-mạc”, tan ra “Hung-phúc”. Trái khí ñó thời sinh
bịnh, thuận khí ñó thời sẽ khỏi. Nó không hợp với các khí Phong, hàn, thấp. Nên không gây nên bịnh TÝ.
Hoàng-ðế hỏi :
--. Bịnh Tý có khi ñau, có khi không ñau, có khí bất nhân, có khi hàn, có khi nhiệt, có khi táo, có khi thấp ….
Là vì sao ?
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. ðau là do Hàn-khí nhiều. Còn như không ñau và bất nhân, là vị bịnh lâu vào sâu, Doanh-vệ dẫn ñi bị vít,
kinh lạc có lúc sơ rỗng, nên bất thông ; bì phu không có huyết thấm nhuần, nên bất nhân.
ðến như chứng Hàn : do Dương-khí ít, Âm-khí nhiều, giúp thêm cho bịnh, nên mới Hàn.
ðến như chứng Nhiệt : dó Dương-khí nhiều, Âm-khí ít, bịnh khí thắng, Dương gặp Âm nên mới thành NHIỆT-
TÝ.
Như nhiều hãn ñầm ñìa, ñó là vì gặp Thấp nhiều, Dương khí ít, Âm khí thịnh, 2 khí cùng cảm nhau, nên hãn
mới ra ñầm ñìa.
--. Lại có chứng Tý không ñau, là vì sao ?
--. Tý mắc ở xương thì nặng ; mắc vào mạch thời huyết ñọng mà không chảy ; mắc ở cân thời co vào không
duỗi ra ñược ; mắc ở thịt thời bất nhân ; bì thời hàn…. Gặp 5 chứng ñó ñều không ñau.
Phàm bịnh TÝ, gặp Hàn thời như kiến bò trong da ; gặp Nhiệt thời gân rã rời, không cử ñộng ñược.,.
-- o0o --
