3
CHƯƠNG 47
KỲ BỊNH LUẬN THIÊN
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Hoàng-ðế hỏi :
--. Có người có thai ñược 9 tháng, bổng dưng câm, là bịnh gì ?
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. ðó là do mạch của BÀO-LẠC bị nghẽn…
--. Vì sao ?
--. BÀO-LẠC buộc vào với mạch của Thủ Thiếu-âm suốt qua Thận, chằng lên cuống lưỡi… vì thế nên không nói
ñược.
--. ðiều trị thế nào ?
--. Không cần ñiều trị, qua 10 tháng, thai sinh rồi sẽ lại nói ñược. – THÍCH PHÁP nói : “ñừng làm tổn cho bất
túc, ñừng giúp ích cho hữu dư… ñợi khi thành bịnh ñã, rồi sau sẽ trị…”. “ðừng làm tổn bất túc” là vì bịnh nhân ñã
gầy còm, không còn dùng châm, thạch vào ñâu ñược nữa. “ðừng giúp ích cho hữu dư” là vì trong bụng “có hình”
mà lại làm cho tiết ra ; tức thời tinh cũng tiết ra theo, khiến cho bịnh tà ñược một mình chiếm cứ ở trong…. Do ñó
sẽ lại gây thêm bịnh.
Hoàng-ðế hỏi :
--.
Có người mắc bịnh dưới Hiếp mãn, khí nghịch, tới 2, 3 năm vẩn không khỏi, ñó là bịnh gì ?
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. Bịnh ñó gọi là “TỨC TÍCH” . Nó không trở ngại việc ăn, nhưng không thể cứu thích. Phải dùng phép ðẠO
DẪN rồi mới uống thuốc ; chỉ một mình thuốc không chữa ñược.
(1)
(1)-. Trên ñây nói về chứng PHẾ-TÍCH. Phế chủ khí mà coi về việc hô-hấp. Về chứng TÍCH của Phế có tên là “TỨC-BÔN” . ðây
gọi là “TÍCH” tức là có ý dần dà, chứa chất mà sinh ra, vì vậy nên mới 2,3 năm vẫn không khỏi. Về chứng tích của CAN và
PHẾ ñều chủ về “Hiếp hạ mãn”. Nhưng tích ở CAN thời ngại ăn, còn tích ở PHẾ thời không ngại ăn.
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Hoàng-ðế hỏi :
--. Có người mắc chứng thân thể, vế, ñùi, bọng chân ñều thũng, xung quanh rốn ñau…. ðó là bịnh gì ?
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. Bịnh ñó gọi là PHỤC-LƯƠNG, tức là gốc của Phong-khí nó tràn ra ngoài ðẠI-TRƯỜNG mà bám lên Hoang.
Gốc của Hoang lại ở phía dưới rốn, vì thế nên ñau ở xung quanh rốn. ðừng ñộng ñến nó. Nếu ñộng ñến nó sẽ gây
nên Thuỷ-bịnh và Niệu-xắc (tiểu tiện bí, rít, không ra ñược).
Hoàng-ðế hỏi :
--.
Có người Xích-mạch sắc quá, cân cấp mà lại hiệp cả lên sắc mặt… ñó là bịnh gì ?
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. ðó gọi là “CHẨN CÂN” (tức gân mắc bịnh). Bịnh nhân phúc bộ tất co rút, mặt hiện ra sắc trắng hoặc ñen.
Như vậy là bịnh nặng.
--. Có người mắc chứng nhức ñầu, vài năm mới khỏi. Vì ñâu sinh ra như vậy? và gọi là bịnh gì ?
--. Người ñó tất từng phạm phải ñại hàn, bên trong sâu tới xương tuỷ ; tuỷ lấy não làm gốc. Vì não bị nghịch,
nên thành chứng ðẦU THỐNG, và ñau tới cả răng. Tên bịnh là QUYẾT NGHỊCH.
--. Có người mắc bịnh, trong miệng cứ có vị ngọt luôn, tên là bịnh gì, vì sao mắc phải ?
--. ðó là do Thổ-khí ràn lên. Tên là TỲ-ðẢN. phàm 5 vị ăn vào miệng, chứa ở Vị. Tỳ vì Vị dẫn hành tinh khí.
Bao tân-dịch ñều ở TỲ, nên thành chứng KHẨU CAM (ngọt ở miệng.). Bịnh ñó do ăn nhiều các thứ “phì mĩ” (béo,
ngon) mà sinh ra. Phàm chất béo khiến người sinh chứng nội nhiệt ; vị ngọt khiến người sinh chứng Trung-mãn.
ðến khi khí ñó ràn lên, sẽ chuyển thành chứng TIÊU-KHÁT (vì nội nhiệt). nên dùng cỏ LAN ñể ñiều trị. Vì nó bài
trừ ñược khí trần uất (uất lâu ở trong).
--. Có người mắc chứng trong miệng ñắng (có vị ñắng) trích ở Dương-lăng-toàn… tên là bịnh gì ? và vì sao
mắc bịnh ấy ?
--. Bịnh ñó tên là ðỞM-ðẢN. Can là một cơ quan có cái nhiệm vụ như một Tướng quân, nhưng phải thủ-quyết
ở ðởm ; yết, hầu (cuống họng) lại là “ngoại sứ” của Can, mà cùng liên lạc với ðởm. Bịnh nhân tất thường có việc
