8
CHƯƠNG 66
THIÊN NGUYÊN-KỶ ðẠI LUẬN
*
Từ thiên này, với dưới đây những thiên :
NGŨ VẬN HÀNH ĐẠI LUẬN – LỤC VI CHỈ ĐẠI
LUẬN – KHÍ GIAO BIẾN ĐẠI LUẬN – LỤC NGUYÊN CHÍNH KỶ ĐẠI LUẬN – THÍCH PHÁP
LUẬN – BẢN MỆNH LUẬN – CHÍ CHÂN YẾU ĐẠI LUẬN
….đều bàn về Ngũ vận, Lục khí, Nam
chánh, Bắc chánh…. Hết thảy các tinh nghĩa về Thiên-thời, Dân bịnh, Nhân sự v.v… đều rất
đầy đủ. Là một chí bảo của Đông-y giới. Học-giả đọc kỹ, hiểu được đại-nghĩa, thời mỗi năm,
mỗi tháng, khí hậu, bịnh chứng và trị pháp … không gì là không ứng nghiệm.
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Hoàng-ðế hỏi rằng :
--. Trời có 5 Hành, trị có 5 Vị, ñể sinh ra Hàn, Thử, Táo, Thấp và Phong
(1)
. Người có 5 Tạng, hoá sinh 5 khí,
ñể sinh ra Hỷ, Nộ, Ưu, Tư, Khủng
(2).
Trên LUẬN nói : « 5 vận cùng nối, ñều có chủ trị ; cứ chọn một trăm « chu »
mà lại bắt ñầu… ». Tôi ñã hiểu lẽ ñó rồi. Xin cho biết cái « hậu » của tam âm, tam dương tương hợp như thế nào ?
(3)
.
(1). 5 Hành của Trời tức là 5khí ; ðAN là ñỏ ; KIỀN là vàng ; THƯƠNG là xanh ; TỐ là trắng ; HUYỀN là ñen. 5 VỊ tức là vị
của 5 Phương, mà cũng là 5 Hành của ðất. -Hàn, Thử, Táo, Thấp, Phong, là 6 khí của Trời. Ý ñây nói : 5 khí của Trời hợp với
sự phối hợp của 10 Can, ñể hoá sinh ra 5 hành của ðất ; 5 hành của ðất lại hoá sinh ra 6 khí của Trời.
(2). 5 Tàng tức là do 5 hành sinh ra. Khí của 5 hành tức là : Phong, Nhiệt, Thấp, Táo, Hàn – Hỷ, Nộ, Ưu, Tư, Khủng là
« Thần chí » của 5 Tạng.
Ngẫm như : ở Trời là khí, ở ðất thành hình ; hình khí cùng cảm mà muôn vật hoá sinh. Con ngưởi nhờ 5 Hành của ðất ñể
gây nên thân hình. Do cái 5 Tạng có hình ñể hoá sinh ra 5 khí và 5 chí… Mà lại thông với Thiên-khí.
(3). « trên LUẬN » tức là nói những bài LỤC TIẾT TÀNG TƯỢNG LUẬN v.v… năm Vận là : năm GIÁP-KỶ thuộc về Thổ-vận ;
năm ẤT-CANH thuộc về Kim-vận ; năm ðINH-NHÂM thuộc về Mộc-vận ; năm MẬU-TÝ thuộc về Hoả-vận… Về tam âm, tam
dương thời : 2 năm TÝ-NGỌ Thiếu-âm làm chủ ; 2 năm SỬU-VỊ Thái-âm làm chủ ; 2 năm DẦN-THÂN Thiếu-dương làm chủ ; 2
năm MÃO-DẬU Dương-minh làm chủ ; 2 năm THÌN-TUẤT Thái-dương làm chủ ; 2 năm TỴ-HỢI Quyết-âm làm chủ….
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
QUỸ-DU-KHU vái tay, cuối ñầu mà thưa rằng :
--. Năm vận, Âm-dương là ñạo của Trời. Nó là cương kỷ của muôn vật, cha mẹ của biến hoá, gốc ngọn của
sinh sát, và là cái “phủ” của một sự thần minh ñó
(1)
.
Vật sinh ra gọi là HOÁ, vật ñến cực gọi là BIẾN. Âm-Dương khôn lường, gọi là THẦN, Thần dụng vô phương
gọi là THÁNH
(2)
.
(1). Mười Can của Trời, vận hoá 5 Hành của ðất ; 5 Hành của ðất, trình lên 6 Khí của tam âm, tam dương. Cho nên nói :
“
5 vận, và Âm-dương là ñạo của Trời-ðất” .
ðạo, tức là cái ñạo HOÁ-SINH. Cương-kỷ tức là cái cương kỷ của sự sinh, trưởng,
hoá, thâu, tàng.
(2). Vật sinh ra do ở “HOÁ”, vật ñến cực do ở “BIẾN”. Biến-hoá cùng xen với nhau, thành bại do ñó mà sinh ra. – NGŨ
THƯỜNG CHÍNH LUẬN nói : “
khí bắt ñầu mà sinh hoá, khí tan mà có hình. Khí tán bố mà thịnh nhiều, khí cuối cùng mà tượng
biến”.
Âm-dương ñó là ðạo của Trời-ñất. Trong Âm có Dương, trong Dương có Âm, không thể suy lường. Do ñó phát triển ra 4
mùa ñể hoá sinh muôn vật, còn khuông thước nào có thể ño lường ñược.
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Công dụng của sự biến-hoá, ở Trời gọi là HUYỀN
(1),
ở Người gọi là ðẠO
(2),
ở ðất gọi là HOÁ
(3)
. Do ñó hoá
sinh ra 5 vị
(4)
. ðạo sinh ra TRÍ
(5)
Huyền sinh ra THẦN
(6)
.
