trường phái, tất cả những cuộc nổi dậy, đều chỉ có một thời. Tôi tin chắc
rằng trong định mệnh của nước Pháp , điều đáng kể đối với nhiều người là
bất chấp tất cả, lúc giải phóng, khoảnh khắc thoáng qua nhưng quyết định
của lịch sử nước Pháp, nước Pháp chỉ là một dân tộc duy nhất được tập
họp.
Vào tháng Mười năm 1941, tôi được biết sự hiện diện tại Lisbonne của
Jean Moulin, từ Pháp tới và đang tìm cách đi London. Tôi biết ông là ai.
Tôi đặc biệt biết, là tỉnh trưởng Eure-et-Loir lúc quân Đức tiến vào
Chartres, ông đã chứng tỏ một sự kiên quyết và một phẩm cách mẫu mực,
mà quân thù sau khi làm ông thất bại, bị thương, rồi bỏ tù ông, cuối cùng đã
thả ông với những lời xin lỗi và thăm hỏi, còn chế độ Vichy thì đã thay thế
ông trong chức vụ và từ đó gạt ông ra ngoài. Tôi biết ông muốn phục vụ.
Vậy là tôi yêu cầu nhà cầm quyền Anh để con người ưu tú này được tới
Anh. Tôi phải đợi tới hai tháng để được mãn nguyện. Cục tình báo Anh cố
níu kéo Moulin. Nhưng ông thì ngược lại yêu cầu được gửi tới tôi. Nhờ một
bức thư khẩn thiết gửi cho ông Eden, cuối cùng người hành khách trung
thực cũng tới được nơi mong muốn. Sau đó tôi cũng nhọc nhằn không kém
để bảo đảm chuyện ông trở về Pháp.
Trong tháng Chạp tôi có nhiều cuộc trao đổi lâu dài với ông. Trước khi
tới London, Jean Moulin đã nhiều lần tiếp xúc với các phong trào kháng
chiến và mặt khác, đã thăm dò nhiều giới chính trị, kinh tế, hành chính.
Ông biết rõ lĩnh vực mà thoạt đầu tôi muốn đưa ông vào. Ông đưa ra những
đề nghị rõ ràng và những yêu cầu chính xác.
Con người hãy còn trẻ này, mà cuộc sống đã hun đúc nên kinh
nghiệm, có thể nói cùng một lò với những người bạn chiến đấu ưu tú nhất
của tôi. Tâm hồn đầy ắp đam mê nước Pháp, tin tưởng rằng chủ nghĩa de
Gaulle không những là công cụ chiến đấu mà còn là động lực của cả một sự
đổi mới và nhà nước rồi sẽ sáp nhập vào Nước Pháp Tự Do, ông khao khát
những công trình vĩ đại. Nhưng ông cũng là một con người biết phê phán
và ngắm nhìn sự vật và con người như sự vật và con người vốn có. vố ông
lần bước trên con đường đầy dẫy những cạm bẫy do đối phương giăng ra và
những chướng ngại vật do bạn bè dựng lên. Là con người của lòng tin và sự
